Müdafii Olmadan Alınan Kolluk İfadesi Geçerli Sayılır mı?

Türkiye’de müdafi olmadan alınan kolluk ifadelerinin, sanık mahkemede doğrulamadıkça hükme esas alınamayacağı Yargıtay kararlarıyla yeniden teyit edildi.

Editor1

Jul 3, 2025 - 23:37

Müdafii Olmadan Alınan Kolluk İfadesi Geçerli Sayılır mı?

Müdafii Olmadan Alınan Kolluk İfadesi Geçerli Sayılır mı?

İYİ AVUKAT / ANKARA

Türkiye’de ceza soruşturmalarında şüphelinin müdafi bulunmaksızın kollukta verdiği ifadelerin hükme esas alınıp alınamayacağına dair tartışmalar yeniden gündemde. Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 148. maddesi, müdafii olmadan alınan kolluk ifadelerinin sanık tarafından mahkeme huzurunda doğrulanmadıkça geçerli olamayacağını açıkça düzenliyor. Son dönemde Yargıtay’ın kararları da bu ilkeyi pekiştiriyor.

Hukuki Dayanak: CMK 148 ve 213

Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 148. maddesinin dördüncü fıkrası, müdafii olmaksızın alınan kolluk ifadelerinin sanık tarafından hakim veya mahkeme önünde onaylanmadıkça hükme esas alınamayacağını belirtiyor. Ayrıca CMK’nın 213. maddesi, ifade ve savunmalar arasında çelişki bulunduğu takdirde hangi ifadelerin duruşmada okunabileceğine dair kriterleri ortaya koyuyor. Buna göre, şüphelinin önceki ifadesi ancak müdafii huzurunda alınmışsa veya hakim ile savcı önünde verilmişse çelişki giderme amacıyla duruşmada okunabiliyor.

Yargıtay’dan Net Mesaj

Yargıtay 4. Ceza Dairesi, Aralık 2023’te verdiği kararda, müdafii olmadan kollukta alınan ve sanık tarafından mahkemede doğrulanmayan ifadelerin hükme esas alınamayacağına işaret etti. Hakaret suçuna ilişkin davada, sanığın kollukta kabul ettiği ifadeyi mahkemede reddetmesi üzerine, mahkeme kolluk ifadesini esas alarak hüküm kurmuştu. Yargıtay bu kararı bozarak, müdafii olmadan alınan ifadelerin sanık tarafından doğrulanmadıkça delil sayılmayacağı yönündeki ilkeyi tekrar vurguladı.

Müdafi Hakkı Anayasal Güvencedir

Prof. Dr. Ersan Şen’in değerlendirmesine göre, müdafi yardımı soruşturmanın her aşamasında şüpheli veya sanık açısından anayasal bir hak olup, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde de koruma altındadır. Şen, müdafii olmadan alınan kolluk ifadelerinin mahkemede sanık tarafından tekrarlanmadığı durumlarda, bu ifadelerin kesinlikle hükme esas alınamayacağını savunuyor.

Uygulamada Önemli Etkiler

Bu yorum ve Yargıtay kararları ışığında, müdafi olmaksızın alınan ve sonradan mahkemede reddedilen kolluk ifadelerinin artık hükümlerde delil olarak yer alması beklenmiyor. Uzmanlar, uygulamada adil yargılanma hakkının güçlenmesi için bu ilkenin yerleşmesi gerektiğini belirtiyor. Hukuki güvence açısından hem CMK hem de uluslararası sözleşmelerin öngördüğü savunma hakkına aykırı delillerin yok sayılması, yargılamada hata riskini azaltacağı gibi, sanık haklarının ihlalini de önleyecek.