Tarihçiler; Hz. Ayşe 19 -20 yaşında evlendi!
Evlilik Yaşı: Tarihi, Kültürel ve Dini Perspektiflerden Bir İnceleme
Editor1
Evlilik Yaşı: Tarihi, Kültürel ve Dini Perspektiflerden Bir İnceleme
Evlilik yaşı, farklı dinler, toplumlar ve kültürler arasında önemli ölçüde değişiklik gösteren bir olgudur. Tarih boyunca özellikle kız çocuklarının evlilik yaşı, İslam öncesi dönem ile Hz. Peygamber (asm) dönemi arasındaki farklar ve benzerlikler çerçevesinde tartışılmış ve günümüzde de çeşitli eleştirilerle gündeme gelmiştir. Bu konuyu değerlendirirken, evlilik yaşını etkileyen coğrafi şartlar, kültür ve gelenek gibi faktörler göz önünde bulundurulmalıdır.
İslam öncesi Arap kültüründe ve Hz. Peygamber (asm) döneminde, insanların yaşam koşulları ve toplumun beklentileri nedeniyle hayata daha erken yaşlarda hazır olmaları gerekmekteydi. Bu durum, evlenecek kişilerin psikolojik olgunluğa daha çabuk erişmesine neden olmuş ve evlilik yaşının günümüze göre daha erken olmasını sağlamıştır. Hz. Aişe'nin Hz. Peygamber (asm) ile evlendiği yaş da bu çerçevede değerlendirilen bir konudur ve hakkında birçok çalışma yapılmıştır.
Bazı çalışmalar, Hz. Aişe'nin evlendiğinde 9 veya 10 yaşlarında olduğunu savunurken, diğerleri 14-15 yaşlarında olduğunu ileri sürmektedir. Örneğin, Hz. Muhammed’in (asm) kızı Hz. Fatma, Hz. Peygamber 35 yaşındayken dünyaya gelmiş ve Hz. Aişe’den yaklaşık 5 yaş büyük olduğu belirtilmiştir. Bu durumda, Hz. Aişe’nin hicret döneminde 13, evlendiğinde ise 14-15 yaşlarında olması gerektiği ifade edilmektedir .
Buna karşın, bazı tarihçiler Hz. Aişe’nin doğum tarihini ve evlilik yaşını farklı bir perspektiften ele almıştır. Hz. Muhammed’e (asm) peygamberlik 40 yaşında verilmiş ve Hz. Aişe’nin peygamberlikten 5-6 yıl önce, 605 yılında doğduğu kabul edilmiştir. Bu durumda, Hz. Aişe’nin evlendiğinde 19 yaşında olması gerektiği savunulmuştur . Ayrıca, Ahmed İbn-i Hanbel gibi bazı tarihçiler, Hz. Aişe’nin 67 yaşında ve 672 yılında vefat ettiğini belirtmişlerdir. Bu da Hz. Aişe’nin Hicret döneminde 17, evlendiğinde ise 19 yaşında olduğunu göstermektedir .
Hıristiyan din adamlarından Papaz Louis Ma’luf da, Hz. Aişe’nin 603 yılında doğduğunu, 623 yılında evlendiğini ve 696 yılında vefat ettiğini ifade etmektedir. Ma’luf, Hz. Aişe’nin Hicret’ten 6 ay sonra evlendiğinde 20 yaşında olduğunu belirtmiştir. Arap geleneğinde kız çocuklarının yaşı, akıl-baliğ olduktan sonra sayılmakta ve bu yaş genellikle 11-13 arasında kabul edilmektedir. Dolayısıyla, Hz. Aişe’nin evlilik yaşı 20-21-22 yaşlarında olmalıdır .
İslam tarihinin klasik ve modern kaynakları karşılaştırmalı olarak incelendiğinde, Hz. Aişe’nin evlilik yaşı hakkında iki farklı görüşün mevcut olduğu görülmektedir. Bu konunun, dönemin gelenek, kültür ve sosyal özellikleri göz önüne alınarak değerlendirilmesi gerektiği açıktır. Bu nedenle, tarihsel bir olayı bugünün değerleriyle yargılamaktan kaçınarak, daha kapsamlı ve anlayışlı bir bakış açısı benimsemek faydalı olacaktır.
