Donald Trump cezaevine girerse başkanlık yarışında kalır mı?
Trump hapis yatabilir mi?
Editor1
Donald Trump cezaevine girerse başkanlık yarışında kalır mı?
Hüküm giyen ilk ABD Başkanı haline gelen Donald Trump'ın avukatı, müvekkilinin başkanlık yarışını 'cezaevi hücresinden dahi' sürdüreceğini söyledi.
BBC'ye konuşan Alina Habba, davanın politik olduğu iddiasını sürdürdü.
Trump'ın savunma ekibi temyiz başvurusu için 11 Temmuz'da cezasının açıklayacağı duruşmayı bekliyor.
Trump, 2016 seçimlerinden kısa bir süre önce, eski porno film yıldızı Stormy Daniels'a yaptığı ödemeyi örtbas etmek için kayıtlarda tahrifat yapma suçlamasıyla yargılandığı “sus payı” davasında suçlu bulundu.
New York'ta iki gün boyunca konuyu görüşen 12 üyeli jüri, Trump’ı yöneltilen 34 suçlamanın tamamından oybirliği ile suçlu buldu.
Eski ABD Başkanı hapis cezasıyla karşı karşıya kalabilir.
BBC'den Laura Kuenssberg'in "Cezaevine girmesi halinde de başkanlık yarışında kalır mı?" sorusuna "Evet, başkanlık yarışını sürdürüyor. Bunu hiçbir şey değiştirmeyecek" dedi.
Ancak hukukçular para cezasının daha muhtemel bir sonuç olduğunu söylüyor.
Trump daha önce hapis cezası alsa bile yarıştan çekilmeyeceğini söyledi.
ABD'nin New York kentindeki Manhattan semtinde yer alan Trump Kulesi'nde basına açıklama yapan Trump, 33 dakika süren konuşmasında, davanın Beyaz Saray'a geri dönüşünü engellemeyi amaçlayan, siyasi amaçlı bir girişim olduğu şikayetlerini tekrar etti.
Trump "Bunu eğer bana yapabiliyorlarsa, herkese yapabilirler" dedi ve daha önce sık sık dile getirdiği "cadı avı" iddialarını tekrarladı.
Adaylık engeli yok
Jürinin kararı, Trump'ın Kasım seçimleri öncesinde başkan adaylığının önüne herhangi bir engel koymuyor.
ABD Anayasası'na göre başkan adayı olan kişinin en az 35 yaşında olması, “doğuştan” ABD vatandaşı olması ve en az 14 yıldır ABD'de yaşaması gibi kurallar bulunuyor. Hüküm giymiş adayları engelleyen herhangi bir kural yok. Bir kişi hapiste olsa bile başkanlığa aday olabiliyor.
Ancak bu mahkumiyeti kararı yine de Kasım ayındaki başkanlık seçimlerini etkileyebilir.
Bloomberg ve Morning Consult tarafından bu yılın başlarında yapılan bir kamuoyu anketine göre, bazı eyaletlerdeki seçmenlerin yüzde 53'ü, Trump'ın suçlu bulunması halinde Cumhuriyetçilere oy vermekten vazgeçeceğini söyledi.
Trump neyle suçlandı?
Trump, eski porno film yıldızı Stormy Daniels ile yaşadıkları cinsel ilişkiyi gizli tutması için yaptığı sus payı ödemesi için tutulan kayıtlarda tahrifat yapmakla suçlandı.
Daniels, Trump ile cinsel ilişkiye girdiğini ve 2016 seçimleri öncesinde Trump'ın eski avukatından bu ilişki hakkında sessiz kalması karşılığında 130 bin dolar aldığını iddia etti.
Savcılar, Trump'ın ödemeleri kişisel avukatı Michael Cohen'e yaptırdığını ve daha sonra Trump'ın Cohen'e sus payı ödemeleri için para verirken, bu işlemi hileli bir şekilde şirketinin defterlerine yasal gider olarak kaydettiğini iddia etti.
Sus payı ödemek yasadışı değil. Ancak savcılık iddialarında ödemenin kayıtlara geçirilme şeklinin seçim yasasını çiğnediğini de iddia etti. Çünkü Trump'ın Daniels'a yaptığı ödemeleri saklama girişiminin, seçmenlerin bir porno yıldızıyla ilişkisi olduğunu bilmesini istememesinden kaynaklandığı iddia edildi
Yanlış kayıt yaparak bir suçu örtbas etmek daha ciddi bir suçlama sayılıyor.
İddialar ilk olarak 2018 yılında ortaya çıktı. Trump, Daniels ile herhangi bir cinsel ilişkiye girdiğini reddetti.
Bu davada 34 dolandırıcılık suçlamasıyla karşı karşıya kalan Trump, hakkında suçlamaların tamamını reddetti. Trump, Daniels ile seks yaptığını da yalanladı.
Trump duruşma sırasında nasıl göründü, jüri kararı sonrasında ne söyledi?
Trump, jüriyle ilgili talimatların okunduğu sırada ilgisiz tavırlar sergiledi. Sandalyesinde gözlerini kapatarak oturdu. Avukatları Todd Blanche ve Emil Bove yanında, oğlu Eric Trump ve avukat Alina Habba da hemen arkasında oturdu.
Verilen öğle arasının ardından Trump salona tekrar geldiğinde ise oldukça neşeli göründü. Avukatı Blanche ile sık sık şakalaştı.
Duruşmayı Trump'ın oturduğu masanın hemen ardında takip eden BBC muhabiri Kayla Epstein, jüri kararı öncesinde ise "salondaki atmosferin inanılmaz derecede gergin" olduğunu söyledi.
Jüri üyeleri, suçlu bulduklarını açıkladıkları sırada ise Trump durgun göründü. Daha sonra tek tek jüri üyelerine baktı.
Trump, salonu terk ettikten sonra ise basın mensuplarına uzak sayılabilecek bir yerden açıklamalarda bulundu. Dava için birçok kez "rezalet" ve "hileli" dedi. Seçim tarihini hatırlatarak, “Gerçek hüküm 5 Kasım’da halk tarafından verilecek” dedi.
"Herkes burada neler olduğunu biliyor" diyen Trump, savcıları Soros tarafından desteklenmekle suçladı, kendisinin masum olduğunu savundu.
"Bütün ülkenin Biden yönetimi tarafından hileli bir hale büründürüldüğünü" ifade eden Trump, "Büyük sorunlarla karşı karşıya kalan bir ülkemiz var. Sonuna kadar savaşacağız" dedi.
Trump daha sonra hiçbir soruyu yanıtlamadan uzaklaştı.
Öte yandan mevcut Başkan ve Kasım seçimlerinde Demokratların başkan adayı Joe Biden'ın kampanya ekibi ise “Bugün New York'ta hiç kimsenin hukukun üstünde olmadığını gördük” açıklamasını yaptı.
Karara Rusya'dan da tepki geldi. Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov Beyaz Saray'ın "tüm yasal ve yasadışı yöntemlerle siyasi rakiplerini saf dışı bıraktığını" söyledi.
Davada iddianameyi hazırlayan Manhattan Bölge Savcısı Alvin Bragg jüri kararının ardından bir basın açıklaması yaptı.
Sanığın ülkenin eski başkanı olmasının kendileri için herhangi bir şeyi değiştirmediğini, işlerini olması gerektiği gibi yaptıklarını söyledi.
Trump için hapis cezası isteyip istemeyeceği sorulduğunda Alvin Bragg konu hakkında doğrudan bir yorum yapmaktan kaçındı ve “Yargıç 11 Temmuz için bir ceza duruşması planladı. O vakit mahkemede konuşacağız” dedi.
Trump hapis yatabilir mi?
Trump'ın hapis yatma ihtimali düşük olsa da mümkün.
Trump'a yöneltilen 34 suçlamanın tamamı New York'ta E sınıfı, yani eyaletteki en alt kademe suçlar. Her bir suçlama en fazla dört yıl hapis cezası gerektirmekte.
Hakim ise Trump'ın yaşı ve daha önce hiçbir mahkumiyet almamış olmasını göz önünde bulundurarak daha hafif bir cezaya gidebilir.
Öte yandan Trump, tıpkı tüm eski başkanlar gibi Gizli Servis tarafından ömür boyu korunma hakkına sahip.
Hapis yatsa bile onu cezaevinde koruyacak ajanlar olacak. Eski bir başkanın mahkum olduğu bir cezaevi sistemini yürütmek son derece zor olabilir. Onu güvende tutmak büyük bir güvenlik riski ve maliyeti de beraberinde getirebilir.
Analiz: Trump'ın mahkumiyeti seçim için ne anlama geliyor?
Anthony Zurcher - BBC Kuzey Amerika Muhabiri
Donald Trump, büyük bir partinin hüküm giyen ilk Başkan adayı oldu. Kararın bu yılki başkanlık kampanyasında nasıl bir rol oynayacağı konusu da merak konusu.
Bu yılın başlarında yapılmış bazı anketler, Cumhuriyetçi seçmenlerin eski başkanın bir suçtan hüküm giymesi halinde ona destek vermeyebileceğini öne sürmüştü. Ancak Trump'ın son sekiz yılda ne kadar sağlam bir desteğe sahip olduğu düşünüldüğünde, varsayımlar üzerine kurulmuş mahkumiyet kararlarına verilmiş tepkiler gerçeği tam anlamıyla yansıtmayabilir.
Ancak bu yarış beklendiği kadar başa baş sonuçlanırsa, Trump’a verilece destekteki küçük bir düşüş bile yarışı Demokratların lehine çevirebilir. Suçluluk kararı, eğitimli ve kentin çeperlerindeki seçmenler de dahil olmak üzere bazı Amerikalılara, eski başkan hakkında sevmediklerini söyledikleri şeyleri hatırlatabilir.
Ancak henüz Mayıs ayındayız. Başkanlık yarışında önümüzde uzun bir yol var. Kasım ayına gelindiğinde seçmenler ekonomi, göçmenlik ve kürtaj gibi daha geleneksel kaygılara odaklanmış olabilir.
Southern Methodist Üniversitesi Başkanlık Tarihi Merkezi Direktörü Jeffrey Engel, “Tarihe genellikle ne olacağına dair bir ipucu bulmak için bakarız. Ancak kayıtlarda buna benzer hiçbir şey yok" diyor.
Engel, “Trump'ın Amerikan tarihinde daha önceki herhangi bir adayın sonunu getirecek türden bir skandala rağmen desteğini sürdürmesi gerçekten hayret verici” ifadelerini kullanıyor.
Ancak bu tarihi mahkumiyet kararı farklı olabilir. Özellikle de Trump'ın temyiz başvurusu başarısız olur ve hapse girme ihtimaliyle karşı karşıya kalırsa.
Amerikan Üniversitesi'nde görevli Prof. Allan Lichtman konuyla ilgili görüşlerini, “Tarih kitapları bu kararı gerçekten olağanüstü, eşi benzeri görülmemiş bir olay olarak kaydedecek, ancak pek çok şey daha sonra ne olacağına bağlı” diye ifade ediyor.
Trump'ın mahkumiyetinin önemine ilişkin nihai karar Kasım ayında seçmenlerin elinde.
Eğer eski başkan yenilgiye uğrarsa, suçlu bulunması muhtemelen bunun nedenlerinden biri olarak görülecek.
Kazanması durumunda ise bu, Trump'ın çalkantılı ancak önemli siyasi kariyerinde sadece bir dipnot olabilir.
Nihayetinde Amerikalı seçmenlerin vereceği karar, Trump'ın mahkumiyetinin tarih kitaplarında nasıl hatırlanacağını belirleme açısından etkili olacak.
Engel, “Hepimizin bildiği gibi tarih kazananlar tarafından yazılır” diyor.
BBC TÜRKÇE
