15 Temmuz darbe girişiminin üzerinden 8 yıl geçti
Editor1
15 Temmuz darbe girişiminin üzerinden 8 yıl geçti
15 Temmuz darbe girişiminin üzerinden 8 yıl geçti. Gülen yapılanmasının arkasında bulunduğu darbe girişimi, 15 Temmuz 2016 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetleri’ne ait bazı askeri birliklerin saat 22.00 sıralarında İstanbul’da Boğaziçi Köprüsü'nü trafiğe kesmesi, Ankara'da ise savaş uçaklarının alçak uçuş yapmasıyla başladı. Meclis, Ankara Emniyet Müdürlüğü, Özel Harekat Daire Başkanlığı, TÜRKSAT ve Cumhurbaşkanlığı Külliyesi, darbeci askerler tarafından bombalandı. Darbe girişiminde yaklaşık 9 bin asker, 35 uçak, 37 helikopter, 74'ü tank 246 zırhlı araç ve 4 bine yakın hafif silah kullanıldı.
Bu süreçte dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar, Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Abidin Ünal, Kara Kuvvetleri Komutanı Salih Zeki Çolak, Genelkurmay İkinci Başkanı Orgeneral Yaşar Güler, darbeci askerler tarafından derdest edildi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın saat 00.24'te halkı darbeye karşı sokağa davet etmesi üzerine başta Ankara ve İstanbul olmak üzere büyük kentlerin meydanlarında darbe karşıtı gösteriler düzenlendi. Halkın sokağa çıkması ve Türk Silahlı Kuvvetleri içerisindeki darbe karşıtı askerler ile Emniyet'in direnmesi sonucunda darbe girişimi başarısızlığa ulaştı.
Darbe girişimi sonucunda 4'ü asker, 63'ü polis olmak üzere toplam 251 vatandaş hayatını kaybederken, 23'ü asker, 154'ü polis olmak üzere 2 bin 735 kişi yaralandı.
Darbe girişimi önceden biliniyor muydu?
Darbe girişimin önceden haber alınmasına karşın önlenmemesi 15 Temmuz'un en tartışmalı konularının başında geldi. Bunun başaktörü ise Kara Havacılık Komutanlığı'nda görev yapan Binbaşı O.K. oldu. 15 Temmuz günü saat 10.30'da Binbaşı Deniz Aldemir, Binbaşı O.K.'ya "Ben senin hizmetten olduğunu biliyorum ama uzatmayacağım, bu gece faaliyetimiz olacak. Mesela ben Cooger helikopteriyle Hakan Fidan'ı alacağım, sen de Murat Bolat'la uçacaksın. Çok kan akacak" diyerek Milli İstihbarat Teşkilatı'na (MİT) yapılacak operasyonda yapacağı görevi tebliğ etti.
Darbeyi ihbar etmek için 14.20'de MİT'in kapısındaydı
Bunun üzerine Binbaşı O.K. saat 14.20 gibi MİT'in kapısına giderek kimliğini gösterdi ve "TSK içindeki paralelcilerle ilgili bilgi vermek için geldim" dedi. O.K. ifadesinde şunları anlatmıştı:
"Kimliğimi aldı telefon görüşmesi yaptı. 14.30'u biraz geçe beni içeri aldılar, güvenlik kapılardan geçtik ve toplantı odasına vardık. Gelen 2 kişiye 'Bir helikopter Hakan Fidan'ı alacak, diğer helikopterin ne yapacağını bilmiyorum' dedim. Bana ne olabileceğini sordular. Ben de büyük bir faaliyet olabileceğini hatta darbe faaliyeti olabileceğini söyledim. Bu kişi bana 'Hakan Fidan'ı almaktan kasıt ne?' diye sordu. Ben de 'çok kan akacak' dediklerine göre bu faaliyetin iyi niyetli bir faaliyet olmadığını kendilerine söyledim. Hatta kendilerine YAŞ kararlarında FETÖ'cülere karşı büyük bir temizlik olabileceği sürekli yazılıyor, bu nedenle YAŞ öncesinde bir darbe faaliyeti olabileceğini söyledim."
Hakan Fidan Genelkurmay'a gitti ancak 'darbe' demedi
Bu ihbarı alan MİT Müsteşarı Hakan Fidan, saat 16.30'da Genelkurmay İkinci Başkanı Orgeneral Yaşar Güler'e telefon ederek bir görüşme yaptı. 17.30'da bir MİT Müsteşar Yardımcısı Genelkurmay'a giderek Orgeneral Güler ile görüştü. Saat 18.00'de Hakan Fidan da karargâha gelerek Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar ile toplantı yaptı. Fidan, komutanlara "ihbarın daha büyük bir planın parçası olabileceğini" söyledi. Ancak "darbe" ifadesini kullanmadı. Hulusi Akar, 15 Temmuz gecesi Kara Kuvvetleri Komutanı Salih Zeki Çolak'ı Kara Havacılık Komutanlığı'na göndererek Hakan Fidan'a operasyon için kalkışa hazır helikopter olup olmadığını kontrol ettirdi. Ancak yapılan kontrollerde buna ilişkin bir iz bulunamadı. Aynı gece tedbir olarak havada bulunan tüm uçakların inmesi ve tankların dışarı çıkarılmaması talimatı da verildi.
Erdoğan'a ulaşamadılar
Saat 19.26'da Hakan Fidan, Genelkurmay'dayken Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı aramak istedi. Ancak ulaşamadı. Erdoğan'ın koruma müdürü ile görüşen Fidan, Cumhurbaşkanının güvenliğinde bir problem olup olmadığını sordu. Koruma müdürünün güvenlikte bir sorun olmadığını söylemesi üzerine görüşme sonlandı.
Darbe girişimi öne çekildi
Saat 20.22'de Hakan Fidan, Genelkurmay Karargahı'ndan ayrıldı. İddiaya göre, Gülen yapılanmasına mensup askerler, Fidan'ın Karargah'a gelmesi nedeniyle darbe girişimini saat 03.00'ten saat 21.00'e aldı.
Binbaşı O.K.'nın MİT'e olayın "darbe girişimi" olabileceğini söylemesine karşın dönemin Başbakanı Binali Yıldırım ve Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın bilgilendirilmemesi tartışma yaratmıştı. Bu süreçte Hakan Fidan ve Hulusi Akar'ın görevden alınmaması muhalefetin tepkisini çekmişti.
15 Temmuz darbe girişiminin bilançosu
15 Temmuz darbe girişimiyle ilgili açılan 289 darbe davasının tamamı karara bağlandı. Bu davalarda bin 634 kişi ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırıldı. Bin 366 kişi müebbet hapis cezası, bin 891 kişi ise çeşitli sürelerde hapis cezasına çarptırıldı. Toplamda darbe davalarında mahkum edilen kişi sayısı 4 bin 891 kişi oldu.
Darbe davalarında beraat eden sanık sayısı ise 2 bin 870 kişi olarak kayıtlara geçti. 964 kişiye ise ceza verilmesine yer olmadığına hükmedildi.
705 bin kişi şüpheli oldu
15 Temmuz darbe girişiminin ardından ilan edilen olağanüstü halin ardından Gülen yapılanmasına operasyon hızlandı. Türkiye'de Gülen yapılanmasına üye oldukları iddiasıyla 705 bin 172 kişi hakkında adli işlem başlatıldı. Açılan davalarda 125 bin 456 kişi mahkum olurken, 33 bin 456 kişi hakkında diğer karar türleri verildi.
104 bin beraat, 357 bin takipsizlik
Bu yargılamalarda 104 bin 448 kişi beraat etti. Soruşturmalar sonucunda ise 357 bin 205 kişi hakkında takipsizlik kararı verildi.
Cezaevlerinde 13 bin kişi var
Şu an cezaevlerinde 877'si tutuklu, 2 bin 9'u hükümözlü, 10 bin 365'i hükümlü olmak üzere toplam 13 bin 251 tutuklu ve hükümlü bulunuyor.
61 bin kişi hakkında soruşturma sürüyor
Halen 61 bin 796 kişi hakkında soruşturma; 23 bin 52 kişi hakkında da açılan davalar devam ediyor.
Gülen'in iadesi için 7 talepname ABD'ye gönderildi
Fethullah Gülen'in iadesi için bugüne kadar 7 iade talebi ABD makamlarına gönderildi. Bu taleplerde 15 Temmuz darbe teşebbüsü başta olmak üzere 27 suç isnadı yer aldı. Diğer yandan Gülen yapılanmasına ilişkin 115 ülkeye bin 637 kişi hakkında bin 774 iade talebi iletildi. Bu talepler üzerine 132 kişi çeşitli ülkelerden iade edildi.
Darbe girişimi sırasında 2016 yılında 16 bin 176 hakim ve savcı görev yapıyordu. HSK tarafından bunlardan 4 in 6’sı meslekten ihraç edildi. 387’si Danıştay kararı üzerine mesleğe geri döndü.
DW
