Elma Sirkesi Faydaları Nelerdir? Elma Sirkesi Nasıl Yapılır?
Elma Sirkesi Hangi Hastalıklara İyi Gelir?
Editor1
Elma Sirkesi Faydaları Nelerdir? Elma Sirkesi Nasıl Yapılır?
Elma sirkesi, fermantasyon işlemi ile yapılarak sağlığa çeşitli faydalarda bulunur. Elmaların ezilmesi ve ardından maya eklenmesiyle yapılan elma sirkesi, birkaç hafta beklettikten sonra hazır hale gelir. Bağırsak sağlığına iyi gelen probiyotik içeren elma sirkesi kilo vermeye de yardımcı olur. Diğer sirke türleri gibi, elma sirkesinin temel bileşeni de asetik asittir. Ayrıca karbonhidrat yedikten sonra kan şekeri ve insülin seviyelerini düşürebilmektedir.
Elma Sirkesi Nasıl Yapılır?
Elma sirkesi yapmak için sterilize edilmiş bir cam kavanoza 4-5 doğranmış elma eklenir ve üzeri suyla örtülür. Kavanozun kapağı kapatıldıktan sonra sıcak ve karanlık bir ortamda 3-4 hafta kadar bekletilir. Süzüldükten sonra tüketilebilir. Elma sirkesinin yapımı şu şekilde gerçekleşir:
- İlk adım, ezilmiş elma ve kabukları mayalanmaya bırakılır
- Mayalanma sırasında elmanın içeriğinde bulunan şekerler fermente olarak alkole dönüşür.
- Ortamdaki alkol konsantrasyonu %11-13 seviyelerine çıkar.
- Daha sonra oluşan etil alkol, asetik asit bakterileri tarafından asetik aside dönüştürülür.
- Kesikli fermantasyonda asetik asit bakterileri sıvının yüzeyinde gelişerek bir zar meydana getirir.
- Asetik asit bakterileri tarafından oluşan bu tabaka, sirke anası olarak adlandırılır.
Bazı kişiler, elma sirkesini sağlıklı kılan maddenin maya ve bakteri bulutu olan ‘sirke anası’ olduğunu ifade eder. Sirke anası probiyotiktir. Nitekim sindirim sistemine destek verebilir. Ancak elma sirkesinin olumlu etkilerini sirke anasına bağlayan diğer iddiaları desteklemek için yeterli bir araştırma mevcut değildir.
Elma Sirkesinin Bileşenleri Nelerdir?
Elma sirkesinin ana bileşenleri şunları içerir:
- Asetik asit
- Sitrik asit
Elma sirkesinin besin bileşenleri ise şunları içerir:
- Pektin
B1 vitamini
B2 vitamini
B6 Vitamini
Biyotin
Folik asit
Niasin
Pantotenik asit
C vitamini
Potasyum
Kalsiyum
Polifenol
Amino asitler
Elma Sirkesinin Faydaları Nelerdir?
Protein, enzim ve probiyotik bakteri lifleri içeren elma sirkesi kullanımının birçok faydası vardır; Elma sirkesi, sindirim sorunları, cilt problemleri, kilo alımının önlenmesi, kepekleri azaltma ve kalp sağlığına yararları bulunur.
Elma sirkesinin faydaları şunlardır:
- Elma sirkesi kan şekeri seviyesini dengelemeye yardım eder
- Kilo vermeye yardımcıdır
- Kolesterolü düşürür
- Kalp sağlığını iyileştirir
- Vücuttaki zararlı bakterileri temizlemeye yardım eder
- Vücudu toksinlerden arındırır
- Akne gibi cilt lekelerini giderebilir
- Bağırsak sağlığına iyi gelir
- Saçtaki kepeği azaltabilir
Kan şekeri seviyesini kontrol etmeye yardımcı olur
Elma sirkesinin; Tip 1 diyabetli (şeker hastaları) kişilere zararlı etkileri olabilirken, Tip 2 diyabetli kişilerin kan şekerinin dengelenmesinde faydalı olabilmektedir.
Sirke içindeki asetik asit, nişastayı sindirmenize yardımcı olan enzimleri bloke eder. Bu durum da içeriğinde nişasta barındıran makarna veya ekmek tüketimindeki gibi daha küçük bir kan şekeri tepkisine neden olmaktadır. Diyabetli kişiler sirke kullanımının miktarı için doktorlarına danışmalıdır. Zira tüketilen sirke diyabet ilaçlarıyla etkileşime girebilir. Ayrıca elma sirkesi, gastroparezi gibi belirli sağlık sorunları olan kişiler tarafından kullanılmamalıdır.
Not: Diabetes Research & Clinical Practice'de yayınlanan çalışmaların 2017 tarihli bir incelemesi, yemekle birlikte tüketilen sirkenin, yemekten sonra insülin ve kan şekerindeki dalgalanmaları azaltabileceğini göstermiştir.
Elma sirkesi kilo vermeye yardımcı olabilir
Yapılan bazı araştırmalarda sirkenin tokluk hissini artırabileceği saptanmıştır. Arizona Eyalet Üniversitesi'ndeki Johnston ekibi tarafından yapılan bir çalışmada, elma sirkesi tüketen katılımcıların günde 275'e kadar daha az kalori aldıkları ve kilo verdikleri görülmüştür. Yine Japonya'da yapılan 12 haftalık bir araştırmada, günde 30 mililitre (yaklaşık 6 çay kaşığı) sirke tüketen kişilerin az miktarda da olsa kilo verdikleri görülmüştür.
Sonuç olarak tokluk hissi sağlayan elma sirkesi, daha az kalori alımını sağlayarak kilo vermek için hali hazırda bir diyet programı uygulayanlara yardımcı olabilir.
Elma sirkesi kan basıncını ve kötü kolesterolü düşürür
Elma sirkesi tüketmek kan basıncını düzenlemek ve kötü kolesterol seviyelerini düşürmek için de yardımcı olabilir.
Elma sirkesi, böbrekler tarafından üretilen, kan damarlarının daralması ve genişlemesinden sorumlu bir hormon olan renini kontrol etmeye yardımcı olur. Kan damarları daraldığında kan basıncı yükselir. Elma sirkesi damarları gevşetir ve bu durum da kan basıcını düşürmeye yardımcı olabilir. Yüksek tansiyonu olanlar kesinlikle ilaçlarını düzenli olarak kullanmalı, sağlıklı bir diyet yapmayı ve egzersizi ihmal etmemelidir.
Yemekten önce elma sirkesi tüketmek kolesterolü düşürür. Yapılan araştırmalar, elma sirkesinin doğal antioksidanları sayesinde LDL'yi (kötü kolesterol) düşürdüğünü ve HDL'yi(iyi kolesterol) artırdığını göstermiştir.
Elma sirkesi mikroplar ile mücadele eder
Temizlik malzemesi olarak da kullanılabilen elma sirkesi, yüzeylerdeki mikropları öldürmeye yönelik de etken maddeleri içerir. Öte yandan iyi yıkanmamış meyve ve sebzeler ciddi sağlık problemlerine yol açabilir. Meyve ve sebzeleri sirkeyle yıkamak da çok önemlidir. Bunun için önerilen miktar, 3 bardak suya 1 bardak sirke koyularak bir karışımın hazırlanmasıdır.
Elma sirkesi cilt sağlığı için kullanılabilir
Elma sirkesi doğal bir asidiktir ve antimikrobiyal özelliklere sahiptir. Bu durum elma sirkesinin cilt sağlığına iyi gelebileceği, ciltte meydana gelen enfeksiyonları önlemeye yardımcı olabileceği anlamına gelir. Elma sirkesinin güneş yanığı acısını iyileştirmeye veya hafifletmeye yardımcı olduğuna dair çok az kanıt vardır. Elma sirkesinin cilt sağlığı için ne kadar güvenli ve etkili olduğunu tam anlamıyla açıklayabilmek için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.
Elma sirkesi bağırsak sağlığına iyi gelir
Elma sirkesi fermente bir ürün olmasından dolayı diğer fermente gıdalar gibi bağırsak dostu probiyotik bakteriler içerir. Bu durum sindirim sisteminin sağlıklı olmasına yardımcı olur. Özellikle organik elma sirkesinde bulunan 'sirke anası' denilen katılaşmış yapı, sindirim sistemi için birçok faydalı bakteriyi barındırır. Her yemekten önce mümkünse, 1 ya da 2 yemek kaşığı elma sirkesi tüketilebilir. Zira fermente elma sirkesi mide yanmasını giderip, azalan mide enzimini yerine koymaktadır. Ayrıca elma sirkesi doğal bir dezenfektan olduğu için besinlerle alınan bakterileri de yok edebilmektedir.
Elma sirkesi saçtaki kepeği azaltabilir
Elma sirkesi saçı durulamak için kullanıldığında saçların kötü kokmasını önler ve kepeğe neden olan bazı mikropları öldürebilir. Elma sirkesi; saçın pürüzsüz ve parlak görünmesine de yardımcı olur.
Elma sirkesi aynı zamanda kafa derisinin Ph’ını yeniden dengelemeye yardımcı olur. Nitekim saç derisindeki kaşıntıyı hafifletmek için elma sirkesi deneyebilirsiniz.
Öte yandan kafa derisi kaşıntısının kepekten atopik dermatit ve sedef hastalığı gibi tıbbi durumlara kadar nedenleri olabilir. Uzun süredir devam eden saçtaki kaşıntı için mutlaka doktorunuza başvurmasınız gerekmektedir.
Elma Sirkesi Hangi Hastalıklara İyi Gelir?
Elma sirkesi, kilo vermeyi hızlandırarak, kolesterolü düşürür, kan şekerini kontrol etmeye yarar ve şeker hastalığının belirtilerini azaltarak sağlığa iyi gelir. Elma sirkesi şu hastalıklara karşı tüketilebilir:
- Diyabet
- Yüksek tansiyon
- Kötü kolesterol
- Cilt sorunları
- Bağırsak sağlığı hastalıkları
- Enfeksiyon
- Sindirim sistemi
Elma Sirkesinin Kullanım Alanları Nelerdir?
Elma sirkesi; yemek pişirmede, fırınlama tekniğinde, salata soslarında ve gıdalarda koruyucu olarak kullanılır. Elma sirkesinin içeriğinde çok fazla asit bulunduğu için doğrudan içilmesi tavsiye edilmez. Zira çok fazla sirke içilmesi diş minesini aşındırmak gibi bazı sorunlara neden olabilir.
Elma sirkesini diyetinize şu şekilde dahil edebilirsiniz:
- Salata sosu olarak değerlendirebilirsiniz.
- Ev yapımı mayonezin içinde kullanabilirsiniz.
- Ana öğünlerle (1-3 çay kaşığı) bir bardak ılık suda yudumlayabilirsiniz. İsteğe göre suya bal da ekleyebilirsiniz.
- Sıkma meyve sularına ekleyebilirsiniz.
- Maden suyuna karıştırabilirsiniz. (Maden suyuna eklenirse elma aroması verir.)
Elma Sirkesi Tüketmenin Yan Etkileri Ve Zararları Var mı?
- Elma sirkesi oldukça asidiktir. Sık sık veya çok miktarda içerseniz boğazınızı tahriş edebilir.
- Elma sirkesi, diüretikler ve insülin dahil olmak üzere belirli takviyeler veya ilaçlarla etkileşime girebilir. Bu durum da kaslarınız ve sinirleriniz olması gerektiği gibi çalışması için ihtiyaç duyduğu potasyum değerlerinin düşüklüğüne sebep olabilir.
- Tip 1 diyabet hastaları üzerinde yapılan bir araştırmada, elma sirkesinin yiyeceklerin ve sıvıların midenizden bağırsaklarınıza taşınmasını yavaşlattığını ortaya çıkardı. Sindirimin yavaşlaması da kan şekeri seviyenizi kontrol etmeyi zorlaştırabilir.
- Çok fazla miktarda elma sirkesi içmek dişlerinize zarar verebilir. Elma sirkesinin içilmesinden ziyade salata sosunun bir bileşeni gibi tüketilmesi önerilir.
- Seyreltilmemiş elma sirkesi içmek, mide ülseri veya asit reflü gibi sindirim problemleri olan kişilerde semptomları kötüleştirebilir.
- Elma sirkesi nadir durumlarda kimyasal reaksiyonlara yol açabilir. Elma sirkesinin siğiller ve molluscum contagiosum olarak bilinen bir cilt rahatsızlığı için kullanılmasından sonra kimyasal yanıklara dair vaka raporları alınmıştır.
Elma Sirkesi Hakkında Sık Sorulan Sorular
Elma sirkesi; alerji, artrit, hıçkırık ve bacak kramplarına iyi gelir mi?
Elma sirkesinin alerjiler, artrit, hıçkırık ve bacak kramplarını önlediğine dair hiçbir bilimsel kanıt yoktur.
Günlük ne kadar elma sirkesi tüketilmelidir?
Elma sirkesi tüketimi için günlük önerilen miktar 15-30 ml'dir. Gün içinde 1-2 yemek kaşığı elma sirkesi suyla karıştırılır, tonik haline getirilir veya isteğe göre salata sosuna eklenir. Elma sirkesi için herhangi bir yan etkiyle karşılaşmayanlar 2 çorba kaşığı elma sirkesi tüketebilir.
Ateşi düşürmek için sirkeli su kullanmak doğru mu?
Sirkeli suyun ateş düşürme konusunda herhangi bir faydası yoktur. Hatta yararı olmadığı gibi, damarları büzerek kan dolaşımının periferde azalmasına neden olur. Bu durum da iç ateşin daha çok yükselmesine neden olabilir.
Elma sirkesi nasıl güvenle tüketilir?
- Elma sirkesi tüketiminizi sınırlayın: Günde en fazla 2 yemek kaşığı (30 ml) elma sirkesi tüketin.
- Dişinizin asetik asite maruz kalmasını en aza indirin: Sirkeyi suyla seyreltin ve pipetle içmeyi deneyin.
- Ağzınızı çalkalayın: Elma sirkesinin tüketiminin ardından ağzınızı su ile durulayın. Daha fazla diş minesi hasarını önlemek amacıyla dişlerinizi fırçalamadan önce en az 30 dakika bekleyin.
- Gastroparezi hastalığınız varsa sirkeden tüketiminden kaçınının: Gastroparezi yani mide hareketlerinin azalması veya durmasıyla seyreden sindirim sistemi bozukluğu olan kişilerin elma sirkesi tüketiminden kaçınması veya elma sirkesini su, salata sosu içinde 1 çay kaşığı (5ml) ile sınırlaması önerilir.
- Alerjilere dikkat edin: Elma sirkesine karşı alerjiler nadir görülür; ancak herhangi bir alerjik reaksiyon yaşarsanız derhal elma sirkesi tüketimini durdurun.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
