Polonya, milliyetçi Hukuk ve Adalet Partisi'nin 2015 yılında iktidara gelmesi ve eleştirmenlerin Polonya yargısını siyasi kontrol altına aldığını söylediği adalet reformlarını hayata geçirmesinden bu yana Avrupa Birliği'nin yürütme organı Komisyon'la anlaşmazlık yaşıyor.

2017 yılında Avrupa Komisyonu, "Avrupa'da hukukun üstünlüğünü korumak için" Polonya'nın AB oy haklarını askıya almakla tehdit eden 7'nci madde olarak adlandırılan bir yasal prosedür başlattı. Komisyon ayrıca hukukun üstünlüğü kaygıları nedeniyle Polonya'nın milyarlarca euroluk AB fonlarına erişimini de engelledi.

Ancak ekim ayında daha merkezci bir hükümetin seçimleri kazanması ve AB'nin endişelerini gidermek için bir plan ortaya koymasıyla işler değişmeye başladı.

Üst düzey AB yetkilileri salı günü, Polonya'nın yeni hükümetinin demokratik gerilemeye ilişkin endişeleri gidermek üzere hazırladığı planı memnuniyetle karşıladığını bildirdi ve bunun yıllardır süren yasal çekişmeleri sona erdirebileceğine dair umutlarını dile getirdi.

"İlk olumlu adım"

Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Vera Jourova gazetecilere yaptığı açıklamada, "Altı yıl süren tartışmaların ardından bu, 7'nci madde kapsamındaki prosedürün kapanmasını sağlayabilecek ilk olumlu adımdır." dedi.

Jourova, 7'nci madde sürecinin ne zaman kapanabileceği sorusuna, bunun planın ayrıntılarına, nasıl ve ne zaman uygulamaya konulacağına ve diğer üye devletlerin tepkisine bağlı olacağını söyledi.

Jourova'nın açıklamaları, Polonya Adalet Bakanı Adam Bodnar'ın Brüksel'de toplanan Avrupalı bakanlara açmazı sona erdirmeyi amaçlayan yasa taslaklarını içeren bir "eylem planı" sunmasının ardından geldi.

Bodnar, Polonya'nın da hukukun üstünlüğünü yeniden tesis etmeye tamamen angaje olduğunu vurguladı ve bu nedenle ülkesine karşı 7'nci madde prosedürünü sürdürmeye gerek olmadığını savundu. 

Bodnar'ı sunduğu planın Komisyon'un endişelerini gidermesi halinde, Polonya için dondurulmuş AB fonlarındaki milyarlarca euroya erişimin önünü açması bekleniyor.

Planlar Duda'nın onayını alabilecek mi?

Ancak bazı önerilerin muhafazakar Hukuk ve Adalet partisinin müttefiki olan Cumhurbaşkanı Andrzej Duda'nın onayı olmadan yasalaşamayacağına dair endişeler sürüyor. Duda'nın görev süresi 2025 yılına kadar devam ediyor.

AB Adalet Komiseri Didier Reynders, demokratik bir şekilde yapılmadığı sürece önceki hükümetin icraatlarını geri almanın yeterli olmayacağı uyarısında bulundu.

Reynders gazetecilere yaptığı açıklamada, komisyon ve hükümetin "Polonya'da hukukun üstünlüğünün ihlal edildiği uzun yılların ardından hukukun üstünlüğüne tam saygı göstererek hukukun üstünlüğünü yeniden tesis ettiğimizden emin olmamız gerektiğini" söyledi. Dolayısıyla yapmamız gereken çok şey var." dedi.

EURO NEWS