Atina Ege'de Ankara'nın tepki gösterdiği planını açıkladı

Yunanistan, Okyanuslarımız Konferansı'nda Ege'de deniz parkı oluşturma planını açıkladı. Plan çerçevesinde deniz koruma alanlarında bir "izleme ve gözetleme sistemi" kurulacak.

Yunanistan, başkent Atina'da düzenlenen ve yaklaşık 120 ülkeden temsilcilerin katıldığı Okyanuslarımız Konferansı'nda iki yeni deniz parkı oluşturma planını duyurdu.

Yunanistan Başbakanı Kiryakos Mitsotakis konferansta yaptığı konuşmada, parkların biyolojik çeşitliliği ve deniz ekosistemlerini korumak için oluşturulacağını söyledi. Yunan Başbakan, 780 milyon euro değerindeki program çerçevesinde deniz dibinde trol avcılığının yasaklanacağını, plastik ve mikroplastik kirliliğiyle mücadele edileceğini ifade etti.

Mitsotakis "Okyanus, insanlığa hizmetinin bedelini ağır bir şekilde ödemiştir. (Okyanus) hayati bir yaşam ve geçim kaynağı olmuştur. Biz ise buna karşılık nazik davranmadık" ifadelerini kullandı.

Ege'de 8 bin kilometrekarelik alana yayılacak

Deniz parklarından birinin İyon Denizi'nde deniz memelileri ve kaplumbağaları korumak için, diğerinin ise Ege Denizi'nde deniz kuşlarını korumak için oluşturulacağı kaydedildi. Ege'de planlanan deniz parkının toplam 8 bin kilometrekarelik alana yayılacağı ve çoğunlukla küçük kayalık adacıkları kapsayacağı belirtildi. Mitsotakis, planın hayata geçmesiyle Yunanistan'ın deniz koruma alanlarının yüzde 80 oranında artacağını ve bunun Yunan karasularının yüzde 30'una denk geleceğini belirtti.

Deniz dibinde trol avcılığının 2030 yılı itibarıyla tüm deniz koruma alanlarında yasaklanacağını belirten Mitsotakis, 2030 yılına kadar sudaki plastik kirliliğinin 2019 yılı seviyelerine göre yüzde 50, mikroplastiklerin ise yüzde 30 oranında azaltılacağını söyledi.

Yunanistan'ın planına göre 2026 yılından itibaren deniz koruma alanlarını gözetlemek için insansız hava araçları, uydular ve yapay zekanın kullanıldığı bir "bilimsel izleme ve gözetleme sistemi" devreye girecek.

Türkiye: Yunanistan çevreyi istismar ediyor

Yunanistan'ın deniz parkları oluşturma planına Türkiye daha önce tepki göstermişti. Dışişleri Bakanlığı 9 Nisan tarihli açıklamasında "Yunanistan'ın, Ege sorunları bağlamında öteden beri hemen her platformdan istifade etme çabası içinde olduğu bilinmektedir. İlişkilerimizde son dönemde görülen yumuşamaya rağmen, Yunanistan'ın bu defa da çevreyle ilgili hususları istismar ettiği görülmektedir" denilmişti. Ayrıca "Ege sorunlarını ve egemenliği uluslararası anlaşmalarla Yunanistan'a devredilmemiş bazı ada, adacık ve kayalıkların statüsüne ilişkin hususları kendi gündemi çerçevesinde kullanmamasını Yunanistan'a tavsiye ederiz" ifadelerine yer verilmişti.

Açıklamada ayrıca "AB dahil üçüncü tarafları da Yunanistan'ın çevre programlarına yönelik siyasi hamlelerine alet olmaması konusunda ikaz etmek isteriz. Öte yandan, uluslararası deniz hukukunun kapalı ya da yarı kapalı denizlerde kıyıdaş devletler arasında çevre konuları dahil işbirliğini teşvik ettiğini, bu bağlamda ülkemizin Ege Denizi'nde Yunanistan'la işbirliğine her zaman hazır olduğunu hatırlatırız. Bu vesileyle, Yunanistan'ın statüsü tartışmalı coğrafi formasyonlar üzerinde yaratması muhtemel fiili durumları kabul etmeyeceğimize tekraren dikkat çekeriz. Söz konusu Deniz Parklarının Ege Denizi'nde iki ülke arasındaki sorunlar bağlamında hukuki açıdan hiçbir sonuç doğurmayacağını yineleriz" denilmişti.

Atina ise bu açıklama sonrasında Türkiye'yi "bir çevre konusunu siyasallaştırmakla" itham etmişti.

Avrupa Birliği'nin katkısı ne olacak?

Avrupa Birliği okyanusları korumak ve sürdürülebilirliği teşvik etmek için 3 milyar 500 milyon euro ayırmayı kabul etti. Avrupa Birliği Komisyonunun Çevre, Okyanuslar ve Balıkçılıktan Sorumlu Üyesi Virginijus Sinkevicius "Okyanus kim olduğumuzun bir parçası ve ortak sorumluluğumuzdur" dedi.

Avrupa Birliği fonlarının büyük kısmı Kıbrıs, Yunanistan, Polonya, Portekiz ve İspanya'da sürdürülebilir balıkçılık ve tarım için 14 yatırım ve bir reformu desteklemek için kullanılacak. Konferansta tüm ülkelerin 10 milyar dolardan fazla değerde 400'den fazla yeni taahhüt açıklaması bekleniyor.

Çevreciler konferansı ve Yunanistan'ın planını nasıl değerlendiriyor?

Çevre örgütleri Okyanuslarımız Konferansındaki taahhütleri yeterli bulmuyor. Greenpeace konferansa katılan liderlerden denizleri korumak için daha somut adımlar atmalarını istedi. Greenpeace Yunanistan'ın İcra Direktörü Nikos Haralambidis, konferansın "hükümetler için şimdiye kadar yaptıkları açıklamalardan ötürü kendilerini tebrik etmek için bir fırsat" olmaması gerektiğini söyledi.

Greenpeace, Doğal Hayatı Koruma Vakfı ve diğer çevre kuruluşları uzun zamandır Yunanistan'ı Helen Çukurunda enerji ve maden kaynaklarını araştırmak için derin deniz sismik araştırmalarına izin verdiği için eleştiriyor. Güneybatı Yunanistan ile Girit Adası arasında bir yay gibi uzanan, 5 bin 200 metre derinliğindeki Helen Çukuru, Akdeniz'in ispermeçet balinalarına ve diğer başka memelilere ev sahipliği yapıyor. Balıkçılık, gemi kazaları ve plastik kirliliği bu canlıların yaşam alanlarını tehdit ediyor.

Yunanistan Çevre ve Enerji Bakanı Teodoros Skilakakis, Helen Çukurunun da tümüyle deniz koruma bölgesi ilan edilip edilmeyeceği sorusuna verdiği yanıtta, yeşil bir ekonomi için gelecek on yıllara yayılan fonlar gerektiğini söyledi. "Yaptığımız her işte daha verimli olmamız gerekiyor. Ve tepkimizi ideoloji ile tetiklemek yerine bilimle, verimilikle, yatırımla tetiklemeliyiz" diyen Yunan Bakan, "Bunun için de paraya ihtiyacımız olacak. Ekonomik büyüme yokken adaptasyona para vererek bu zorluğun üstesinden gelebileceğimizi düşünenler varsa onlar bu dünyada yaşamıyordur" yanıtını verdi.

Çevreciler Yunanistan'a İyon Denizi'ndeki doğal gaz arama faaliyetlerini de durdurma çağrısı yapıyor.

DW