Kazdağları’nın Altın Değeri: Zeytinliklerin Geleceği Tehlikede
Kazdağları ve Edremit Körfezi'nde zeytinlikler alarm veriyor. Zeytinyağı üretimi son yıllarda dramatik şekilde düşerken, uzmanlar yanlış tarım uygulamaları ve bakımsızlığı en büyük sebep olarak gösteriyor. İlber Ortaylı’nın “Hepiniz zeytinlik alın” çağrısı, zeytinciliğin geleceği için önemli bir uyarı niteliğinde.
Editor1
ÜMİT OĞUZ YAZDI...
Kazdağları’nın Altın Değeri: Zeytinliklerin Geleceği Tehlikede
Edremit Akçay bölgesinde zeytinlikler, sıradan bir tarım arazisi gibi algılansa da, bu kadim ağaçlar Ege’nin ve Kazdağları’nın en değerli miraslarından biri olarak kabul ediliyor. Ancak günümüzde bakımsızlık ve yanlış tarım uygulamaları, bölgedeki zeytin üretimini ciddi şekilde etkiliyor.
Zeytinlikler Artık Eskisi Gibi Verimli Değil
Zeytinciliğin en önemli merkezlerinden biri olan Edremit Körfezi'nde eskiden bir zeytinlikten 40-50 ton zeytinyağı alınırken, günümüzde bu miktar 3-5 tona kadar düşmüş durumda. Bunun temel nedenleri ise bakımsızlık, yanlış budama teknikleri ve çiftçilerin zeytincilikten uzaklaşması.
Avcılar Köyü sakinlerinden, rahmetli emekli sıhhiye memuru Ali Rıza Ege, yıllar önce verdiği bir röportajda zeytinliklerin geçmişte bir yaşam alanı olduğunu, ağaçlarla adeta arkadaş gibi ilgilenildiğini vurgulamıştı. Ancak günümüzde zeytinlikler kaderine terk edilmiş durumda.
Ege, “Bu ağaçlara hiç dokunulmasa bile daha fazla verim alınırdı” diyerek yapılan yanlış tarım uygulamalarına dikkat çekmişti.
Modern Tarım Neden Verimi Düşürdü?
Bilim ve teknoloji ilerlerken, zeytinyağı üretiminin neden bu kadar düştüğü merak konusu. Uzmanlara göre bunun en büyük sebebi:
- Yanlış budama ve bakım eksikliği
- Ehil olmayan kişilerin zeytin hasadına müdahale etmesi
- Çiftçilere yönelik eğitim ve desteklerin yetersiz kalması
- Devletin ve tarım müdürlüklerinin yeterli personel ile destek sağlayamaması
Zeytinliklerde yer alan incir ağaçlarının da yok olmaya yüz tuttuğu belirtiliyor. Çiftçiler için ekonomik sıkıntılar arttıkça, zeytinlikler satılarak farklı alanlara yatırım yapılıyor.
İlber Ortaylı: “Hepiniz Zeytinlik Alın!”
Ünlü tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı, Balıkesir’in Ayvalık ilçesinde katıldığı bir etkinlikte zeytinliklerin korunması gerektiğini vurgulayarak önemli bir çağrıda bulundu:
“Hepiniz zeytinlik alın ve zeytin yetiştirin. Türkiye, zeytin zenginliği açısından İspanya’dan geride değil. Ama bu değeri koruyamazsak büyük bir milli felaket yaşarız.”
Ortaylı, Türkiye’nin zeytin kültürü konusunda yeterince bilinçli olmadığını belirtirken, özellikle Akhisar gibi bölgelerde zeytin bilincinin daha yüksek olduğunu ifade etti.
“Ayvalık’ta ve Türkiye genelinde zeytin festivalleri ve zeytin seminerleri düzenlenmeli. Ege'nin iki yakasındaki kültür birikimi korunmalı. Türkiye zeytincilik konusunda dünyada hak ettiği yere gelmeli.” dedi.
Çözüm Ne Olmalı?
Kazdağları ve Edremit Körfezi'nde zeytinciliğin yeniden canlanması için atılması gereken adımlar şunlar:
- Çiftçilere modern zeytin yetiştiriciliği ve budama teknikleri konusunda eğitim verilmesi
- Tarım müdürlüklerinin personel ve destek mekanizmalarının güçlendirilmesi
- Zeytinliklerin imara açılmasının engellenmesi ve yapılaşmaya karşı koruma önlemleri alınması
- Yerel yönetimlerin zeytincilik üzerine bilinçlendirme kampanyaları düzenlemesi
- Zeytinyağı üreticilerine yönelik teşviklerin artırılması
Zeytinliklerin korunması, sadece çiftçilerin ekonomik geleceği için değil, Türkiye’nin tarımsal mirası açısından da büyük önem taşıyor.
Ümit OĞUZ
Mail : [email protected]
