İran, Hedefteki Yedinci Ülke mi? ABD’nin Ortadoğu Planında Son Durak Tartışması
ABD’nin uzun vadeli Ortadoğu stratejisinde yedinci hedef ülke olan İran, doğrudan askeri müdahaleyle karşı karşıya. Fehmi Koru, bu planın kökenlerine ışık tutuyor.
Editor1
İran, Hedefteki Yedinci Ülke mi? ABD’nin Ortadoğu Planında Son Durak Tartışması
YEREL GÜNDEM / TÜRKİYE
Wesley Clark’ın İtirafı ve Yedi Ülkelik Savaş Planı
Emekli NATO komutanı Wesley Clark’ın yıllar önce bir televizyon programında yaptığı açıklama bugünlerde yeniden gündemde. Clark, 11 Eylül 2001 saldırılarının ardından ABD Savunma Bakanlığı’nda kendisine sunulan gizli bir planı açıklamıştı: Irak’la başlayıp İran’da sonlanacak yedi ülkelik bir askeri müdahale zinciri. Bu listeye göre hedefteki ülkeler şunlardı: Irak, Suriye, Lübnan, Libya, Somali, Sudan ve İran.
Bugün, listedeki altı ülkenin ciddi krizlere sürüklendiği görülüyor. Irak işgaliyle başlayan süreç, Suriye iç savaşı, Libya’nın parçalanması ve Sudan’da devam eden kaosla sürdü. Son olarak İran, ABD ve İsrail’in radarında daha açık bir biçimde yer almaya başladı.
‘Clean Break’ Raporu ve Neo-Con Zihniyetin Ayak Sesleri
1996’da Benjamin Netanyahu için hazırlanan ‘Clean Break’ (Tertemiz Kopuş) adlı rapor da bugün yaşananların arka planını daha net anlamaya yardımcı oluyor. Raporda, İsrail’in komşularıyla barış yerine “bölgesel güçlerle hesaplaşma” stratejisine geçmesi gerektiği vurgulanıyor. Rapordaki önerilerin birçoğu, 2000’li yıllardan itibaren Amerikan dış politikasına yön veren Neo-Conlar tarafından uygulamaya konuldu.
Raporda imzası bulunan isimler arasında Richard Perle, Douglas Feith ve David Wurmser gibi ABD Savunma Bakanlığı’nda etkili görevlerde bulunmuş kişiler yer alıyor. Bu isimler, Irak işgalinin planlayıcıları arasında da sayılıyor.
İran’a Nükleer Gerekçeyle Müdahale mi?
Tarihler değişse de gerekçeler aynı kalıyor. 2003’te Saddam Hüseyin’in “kitle imha silahları” iddiasıyla hedef alınmasının ardından, şimdi İran’ın “nükleer silaha sahip olma tehlikesi” öne çıkarılıyor. Washington’un İran’a yönelik söylemleri, bu eski stratejinin güncellenmiş bir versiyonu gibi değerlendiriliyor.
Geçtiğimiz günlerde ABD’nin İran’daki Fordow, Natanz ve İsfahan’daki nükleer tesislere saldırı düzenlemesi, İran’ın bu yedi ülkelik listenin son halkası olduğu yönündeki yorumları güçlendirdi. Fehmi Koru gibi tecrübeli analizciler, bu askeri adımların tesadüf değil, uzun vadeli bir planın son adımı olduğunu savunuyor.
Türkiye’nin Reddedilmiş Rolü ve 1 Mart Tezkeresi
2003’te Türkiye’nin Irak’a yapılacak ABD operasyonuna destek vermemesi de bu plan dahilindeydi. TBMM’de reddedilen 1 Mart tezkeresiyle Türkiye, söz konusu askeri zincirin içine dahil olmaktan son anda vazgeçmişti.
Gazeteci-yazar Fehmi Koru, bu dönemi kapsamlı şekilde incelediği “11 Eylül: O Kader Sabahı” adlı kitabında, Türkiye’ye biçilen rolü ve küresel stratejinin detaylarını ayrıntılı biçimde ele almıştı. Koru’ya göre bugün yaşanan gelişmeler, o yıllarda çizilmiş bir haritanın doğal sonucu.
İran’ın Direnişi Ne Kadar Sürdürülebilir?
İran şu ana kadar ekonomik yaptırımlar, siber saldırılar, sabotajlar ve suikastlarla hedef alındı. Ancak doğrudan askeri saldırıların da artık sahneye çıktığı görülüyor. Bu durum, Tahran yönetiminin önünde zor bir dönemin başladığını işaret ediyor.
Buna karşın İran’ın bölgedeki askeri kapasitesi, vekil güçlerle oluşturduğu etki alanı ve nükleer programının geldiği seviye, bu ülkenin tamamen “çökertilmesi” ihtimalini zora sokuyor. Ancak planlayıcılar açısından hedef, tam bir yıkımdan ziyade İran’ı siyasi ve stratejik olarak etkisizleştirmek olabilir.
Tarih Tekerrür mü Ediyor?
Yıllar önce “komplo teorisi” diye nitelendirilen birçok söylem, zamanla somut gerçeklere dönüştü. ABD'nin Ortadoğu’daki askeri hamleleri, yalnızca güvenlik ya da terörle mücadele gerekçesiyle açıklanamaz hale geldi. Bugün İran üzerinden şekillenen gerilim, bir dönemin stratejik belgelerine birebir paralel seyrediyor.
Ortadoğu yeniden dizayn ediliyor. Ancak bu kez son halkaya ulaşıldıysa, sonuçların önceki örneklerden daha sert ve kapsamlı olması muhtemel.
