Gençlerde Güven Kaybı Derinleşti: AK Parti’ye Destek Düşüyor
Toplum Çalışmaları Enstitüsü’nün analizine göre, gençlerin AK Parti’ye olan desteği sosyal devletin zayıflaması ve yapısal eşitsizlikler nedeniyle düşüşte. Eğitim, gelir dağılımı ve kamu hizmetlerine erişimdeki adaletsizlik, siyasal güven kaybına yol açtı.
Editor1
Gençlerde Güven Kaybı Derinleşti: AK Parti’ye Destek Düşüyor
YEREL GÜNDEM / TÜRKİYE
Sosyal devletin zayıflaması gençlerin tercihini etkiledi
Toplum Çalışmaları Enstitüsü’nün yeni analizine göre, genç seçmenlerin AK Parti’ye olan desteğindeki düşüşün temelinde, sosyal devletin zayıflayan yapısı ve artan yapısal eşitsizlikler yer alıyor. Eğitimde fırsat eşitsizliği, çocuk yoksulluğu, düşük sosyal hareketlilik ve kamu hizmetlerine erişimdeki adaletsizlik, gençlerin siyasi tutumlarında belirleyici faktör haline geldi. Araştırma, gençlerin mevcut siyasal düzene karşı giderek daha mesafeli ve eleştirel bir pozisyona yöneldiğini ortaya koydu.
Gelir eşitsizliği büyüdü, sosyal mobilite tıkandı
Toplum Çalışmaları Enstitüsü araştırmacısı Yağmur Uzunırmak’ın kaleme aldığı raporda, Türkiye’nin sosyal mobilite açısından dünya ortalamasının gerisinde kaldığı vurgulandı. OECD ve Dünya Ekonomik Forumu verilerine göre Türkiye, sosyal hareketlilikte 82 ülke arasında 64. sırada yer aldı. Bu durum, bireylerin doğuştan gelen koşulları değiştirme imkânının son derece sınırlı olduğunu ve alt sınıflardan üst sınıflara çıkışın oldukça zorlaştığını gösteriyor.
WID verilerine dayanan analizde, 2007’de en zengin yüzde 1’lik kesimin toplam gelirden aldığı pay yüzde 16,7 iken bu oran 2023’te yüzde 24’e yükseldi. Buna karşılık en alt yüzde 50’lik gelir grubunun payı yüzde 16,7’den yüzde 14,1’e geriledi. Bu tablo, alt gelir gruplarının sadece yerinde saymadığını, aynı zamanda mutlak anlamda gelir kaybı yaşadığını ortaya koyuyor.
Kamu hizmetlerinde eşitsizlik algısı güveni sarstı
V-Dem endeksine göre Türkiye, kamu hizmetlerinin adil dağılımı konusunda 175 ülke içinde 146. sırada yer aldı. Eğitim, sağlık, istihdam ve güvenlik hizmetlerinde siyasal tercihlere dayalı ayrımcılık yapıldığına dair algı, toplumda özellikle genç seçmenler arasında yaygınlık kazandı. Aynı zamanda kamu istihdamında liyakatin yerini siyasal sadakatin alması, devlet kurumlarına duyulan güveni ciddi ölçüde zedeledi.
Gençler arasında bu algı, sosyal devlete olan inancı aşındırmakla kalmadı; aynı zamanda geleceğe dair umutları da törpüledi. Kamu kaynaklarının adil yönetilmediğine dair hissiyat, gençleri sistem dışı alternatif arayışlarına yöneltti.
Genç kuşak sosyal adalet talebiyle öne çıkıyor
2000 sonrası doğan gençlerin, hayatlarının tamamını AK Parti iktidarında geçirmiş olmalarına rağmen bu partiye verdikleri destek ülke ortalamasının oldukça gerisinde kaldı. Rapora göre, gençlerin siyasal tercihlerinde ekonomik göstergeler kadar adalet, eşitlik ve liyakat gibi değerlerin önemi belirleyici rol oynuyor. Genç kuşak, sosyal devletin temel ilkeleriyle bağ kuramadığı için mevcut iktidar partisine karşı mesafeli bir tutum sergiliyor.
Protestolarda ve sosyal medya kampanyalarında öne çıkan talepler arasında “gelecek kaygısı” ve “demokratik haklar” ilk sıralarda yer aldı. 19 Mart’tan sonra düzenlenen eylemlere katılan gençler, sadece ekonomik adaletsizliği değil, aynı zamanda antidemokratik uygulamaları da yüksek sesle eleştirdi.
Siyasal güven zemininde derin kırılma
Analizde, yalnızca ekonomik kaygıların değil, siyasal sistemin yapısal işleyişine duyulan güvensizliğin de genç seçmen davranışını belirlediği ifade edildi. Uzunırmak’ın değerlendirmesine göre, genç bireyler sadece verilerle değil, kişisel deneyimleriyle de sistemin dışlayıcı ve eşitsiz doğasını yaşıyor. Bu durum onları hem siyasi partilerden uzaklaştırıyor hem de sosyal değişim taleplerini daha yüksek sesle dile getiren bir kuşak haline getiriyor.
AK Parti’ye yönelik genç desteğinin gerilemesi, yalnızca oy oranlarıyla değil, toplumsal meşruiyet algısıyla da ilgili. Gençler artık yalnızca geçim sıkıntısı değil, aynı zamanda geleceğe dair söz söyleyebilme, karar alma süreçlerine dahil olma hakkı da talep ediyor.
