Dünyada Kadın Hakları: Hukuki Eşitlik Hâlâ Sağlanamadı
Dünya genelinde kadınlar, erkeklerle hukuki olarak eşit değil. Equality Now raporuna göre, birçok ülkede kadın haklarında gerileme yaşanırken, bazı ülkeler çocuk evliliği ve ayrımcılıkla mücadelede ilerleme kaydediyor.
Editor1
Dünyada Kadın Hakları: Hukuki Eşitlik Hâlâ Sağlanamadı
YEREL GÜNDEM / TÜRKİYE
Kadınlar hâlâ erkeklerle eşit haklara sahip değil, birçok ülkede yasal gerilemeler yaşanıyor
Dünya genelinde kadınların hukuki statüsü, 30 yıl önce Pekin'de düzenlenen Dördüncü Dünya Kadın Konferansı'nda verilen sözlere rağmen erkeklerle eşit seviyeye ulaşamadı. Küresel çapta ülkeler, cinsiyet eşitliği yasalarının tam olarak uygulanması için gereken sistemlerin yalnızca yüzde 40’ını kurmuş durumda.
Equality Now’un yayımladığı "Sözler ve Eylemler: Pekin+30 İnceleme Süreci" raporuna göre, dünya genelinde kadınlar, erkeklere sunulan hakların ancak üçte ikisine sahip olabiliyor. Bazı ülkelerde hukuki düzenlemeler ilerleme kaydetse de, birçok ülkede kadın hakları gerilemeye devam ediyor.
Türkiye ve diğer ülkelerde kadın haklarında gerileme
Türkiye, 2021’de İstanbul Sözleşmesi’nden çekilerek kadın hakları konusunda gerileme kaydeden ülkeler arasına girdi. İstanbul Sözleşmesi, kadınları şiddetten korumak ve toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamak amacıyla hazırlanan uluslararası bir sözleşmeydi. Türkiye'nin yanı sıra, ABD, Hindistan, Çin ve İran gibi ülkeler de benzer uluslararası anlaşmalara katılmadı veya uygulamada geri adım attı.
Rapor, kürtaj yasakları, evlilik içi cinsel şiddet, kadına yönelik şiddete karşı yasal güvencelerin zayıflatılması gibi alanlarda gerileme yaşandığını gösteriyor. Örneğin, ABD Yüksek Mahkemesi’nin 2022’de aldığı kararla federal düzeyde kürtaj hakkı kaldırıldı. Polonya, fetüslerde kusur tespit edilmesi halinde bile kürtajı yasaklayan yasalar çıkardı.
Açıkça ayrımcılık içeren yasalar varlığını sürdürüyor
Sudan, Suudi Arabistan ve Yemen gibi ülkelerde kadınlar, hukuki anlamda erkeklerden daha az hakka sahip. Suudi Arabistan'da kadınların eşlerine “makul düzeyde itaat etmesi” gerektiği ve evlilik içinde cinsel ilişkiyi reddetmeleri durumunda mali haklarını kaybedecekleri yasalarda belirtiliyor. Ayrıca, birçok ülkede kadınların boşanma hakkı sınırlı ve bankacılık işlemleri yapması erkeklerin iznine tabi.
İlerleme kaydeden ülkeler de var
Kadın hakları konusunda olumlu adımlar atan ülkeler de bulunuyor. Zambiya ve Kolombiya, istisnasız 18 yaş sınırı getirerek çocuk evliliklerini yasakladı. Sierra Leone, işyerinde cinsiyete dayalı ayrımcılığı yasaklayan yasalar çıkardı. Ürdün, kadınların endüstriyel işlerde çalışmasına ilişkin kısıtlamaları kaldırırken, Özbekistan cinsiyete dayalı şiddete karşı yeni yasalar kabul etti.
Ancak bu ilerlemelere rağmen, dünya genelinde kadınlar hâlâ yasal ve sosyal alanlarda erkeklerle eşit haklara sahip değil. Cinsiyet eşitliğinin sağlanması için ülkelerin hukuki düzenlemelerini yeniden gözden geçirmesi ve verilen sözleri hayata geçirmesi gerekiyor.
