Anayasa Mahkemesi Atalay için üçüncü kez “hak ihlali” kararı verecek mi?
Kurtulmuş ile Bozdağ’a “tarafsızlık” eleştirisi
Editor1
Anayasa Mahkemesi Atalay için üçüncü kez “hak ihlali” kararı verecek mi?
ANKARA —
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ve Türkiye İşçi Partisi (TİP), Gezi davası nedeniyle cezaevinde bulunan Can Atalay’ın Hatay milletvekilliğinin düşürülmesinin iptali ve kararın “yok hükmünde” olduğunun tespit edilmesi talebiyle Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) başvurdu.
CHP adına başvuruyu Grup Başkanvekili Gökhan Günaydın yaptı. Günaydın, AYM önündeki açıklamasında, “Bir milletvekilliğinin düşürülebilmesi için bir kesin hüküm gereklidir. Oysa Atalay hakkında verilmiş bir kesin hüküm yoktur. Anayasa uyarınca bir milletvekilinin, milletvekilliğinin düşürülmesine ilişkin tezkere okutma durumunun yok hükmünde sayılmasını ve bunun tespit edilmesini Anayasa Mahkemesi’nden talep ediyoruz” dedi.
“Cumhurbaşkanlığı tezkeresi değil Yargıtay kararı” vurgusu
CHP’nin AYM’ye başvurusundaki itiraz gerekçeleri kapsamında “Cumhurbaşkanlığı tezkeresi olmaması” durumunu da vurgulayan Günaydın, süreçte Anayasa’ya aykırılık boyutuyla hangi adımlar atıldığını şöyle açıkladı:
“Can Atalay hakkında verilmiş bir kesin hüküm yoktur. 30 Ocak 2024 tarihinde, Anayasa’ya aykırı olarak milletvekili Şerafettin Can Atalay’ın milletvekilliğinin düşürülmesine ilişkin tezkere TBMM’de okundu ve Can Atalay’ın milletvekilliğinin düşürüldüğü iddia edildi. Anayasanın 84. maddesinin ikinci fıkrası ve TBMM İçtüzüğü’nün 136. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca; bir milletvekilliğinin düşürülebilmesi için bir kesin hüküm gereklidir. Oysa Atalay hakkında verilmiş bir kesin hüküm yoktur. AYM, kendisine yapılan başvurular doğrultusunda iki kez Atalay’ın ‘seçilme ve siyaset yapma hakkı’ ile ‘kişi güvenliği ve hürriyeti’ hakkının ihlal edildiğine karar verdi. Bu karar sonrasında AYM kararının ilk derece mahkemesine dönmesi, ilk derece mahkemesinin yargılamanın durdurulmasına karar vermesi, bu yazıyı Adalet Bakanlığı’na iletmesi, Adalet Bakanlığı’ndan Cumhurbaşkanlığı’na giden yazının da bir tezkere ile TBMM’ye iletilmesi gerekirken; tek hakimli bir üst yazı ile ilk derece mahkemesi kararı temyiz mercine yollamış ve Yargıtay 3. Ceza Dairesi’nin başkanı, bir yazı ile kararı TBMM’ye iletmiş ve bu karar 30 Ocak 2024 tarihinde okunmuştur. Bu durum, açıkça; Anayasanın başlangıç hükümleri ile 2., 6. ve 153. maddesine aykırıdır.”
Kurtulmuş ile Bozdağ’a “tarafsızlık” eleştirisi
AYM’nin 15 gün içinde karar vermesini ve TBMM’ye göndermesini beklediklerini kaydeden Günaydın, AK Parti’li TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş ve Başkanvekili Bekir Bozdağ’ı da eleştirdi.
Günaydın, “tarafsız olması” gerekli TBMM Başkanı Kurtulmuş’un Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ziyareti sırasında Bozdağ’ın yönetimindeki TBMM Genel Kurulu’nda Atalay’ın vekilliğini düşürmek konusunda AK Parti’nin planlı hareket ettiğini savundu.
Günaydın, “Danışma Kurulu’nda, parti grup başkanvekillerine saat 14.55’te Atalay hakkındaki kararın okutulacağı ifade edilirken; buna karşın AKP’nin Grup Başkanvekili, öğleden önce canlı yayında kararı okutacaklarını ifade etmiştir. Dolayısıyla Meclis, AKP tarafından mı, yoksa tarafsız olması gereken Meclis Başkanı ve Meclis Başkanvekili tarafından mı yönetilmektedir, bu tümüyle ortadan kalkmıştır; Meclis Başkanı’nın tarafsızlığı da belli olmuştur” tepkisini gösterdi.
Atalay ve TİP de AYM’ye başvuruda bulundu
İstanbul, Silivri Cezaevi’nde tutuklu Can Atalay ve TİP Genel Başkanı Erkan Baş da, avukatları aracılığıyla Atalay’ın Hatay milletvekilliğinin düşürülmesinin iptali talebiyle AYM’ye başvurdu.
TİP’in başvurusunda da TBMM Genel Kurulu’ndaki işlem tesisi açısından “yok hükmündedir” denildi.
AYM’de üye değişiminin ardından Atalay kararı değişecek mi?
Bu arada AYM üyesi Muammer Topal'ın görev süresi 30 Ocak'ta doldu. Topal, 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün atadığı bir isimdi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Danıştay Genel Kurulu'nda belirlenen üç aday arasından Danıştay 10. Dairesi Başkanı Yılmaz Akçil'i 31 Ocak’ta yeni AYM üyesi olarak atadı. Yılmaz Akçil, Türkiye kamuoyunda Ayasofya’nın müzeden camiye dönüştürülmesi ve Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çıkması kararlarıyla ilgili “yasal” yönünde kararlara imza atan Danıştay 10. Dairesi’nin başkanı olarak tanınıyordu.
Şimdi artık 15 üyeli AYM’deki 8 üye, Erdoğan’ın atadığı isimlerden oluşuyor. AYM Başkanvekili Kadir Özkaya, Üyeler Recai Akyel, Yusuf Şevki Hakyemez, Yıldız Seferinoğlu, Basri Bağcı, Selahaddin Menteş, İrfan Fidan ve son olarak Yılmaz Akçil, Erdoğan tarafından atandı.
AYM Başkanı Zühtü Arslan, Başkanvekili Hasan Tahsin Gökcan ve Üyeler Muhammed Emin Kuz ve Engin Yıldırım ise, Abdullah Gül tarafından atanmıştı.
AYM Başkanı Arslan’ın Nisan ayında ve üye Muhammed Emin Kuz’un ise Mayıs ayında görev süreleri sona erecek.
