Tarihi Kemeraltı Çarşısı'nda Altyapı Çalışmaları: Yüzyıllık Su Boruları Ortaya Çıktı
Yüzyıllık Su Boruları Ortaya Çıktı
Editor1
Tarihi Kemeraltı Çarşısı'nda Altyapı Çalışmaları: Yüzyıllık Su Boruları Ortaya Çıktı
YEREL GÜNDEM / İZMİR
İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer'in yüzyılın yatırımı olarak tanımladığı Tarihi Kemeraltı Çarşısı'ndaki altyapı çalışmalarında, asırlık su borularına rastlandı. 19. yüzyılın sonlarında İzmir'in su şebekesini işletme imtiyazına sahip olan Belçika firmasının ismi yazılı demir döküm borular, koruma altına alındı.
İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin Kemeraltı'nda sürdürdüğü alt yapı çalışmalarından çıkan borular, tarihi çarşıdaki altyapının geçmişine dair önemli ipuçlarını içeriyor. Kemeraltı, Kentsel + 3. Derece Arkeolojik Sit Alanı olarak kabul ediliyor ve kazıların her aşaması İzmir Müze Müdürlüğü ve Smyrna Antik Kenti Kazı Başkanlığı'na bağlı uzman arkeologlar tarafından takip ediliyor. Atık su, yağmur suyu ve içme suyu hatları ile aydınlatma ve gerilim hatlarının yenilendiği kazılarda, asırlık içme suyu borularına rastlandı. Bulunan demir boruların, Osmanlı Devleti tarafından 1895 yılında şehre su taşıma imtiyazına sahip olan Belçikalı yatırımcılar tarafından döşendiği belirlendi.
İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Türk-İslam Arkeolojisi Bölümü Öğretim Üyesi ve Smyrna Antik Kenti Kazı Başkanı Prof. Dr. Akın Ersoy, Belçika menşeli "Compagnie Ottomane des Eaux de Smyrne" (İzmir Suları Osmanlı Şirketi) şirketinin 1895 yılında döşediği bu boruların üzerindeki kabartma yazılarla tespit edildiğini açıkladı. Ersoy ayrıca, aynı zamanda 20. yüzyılın ikinci yarısında ve 21. yüzyılın başında yapılan alt yapı çalışmaları sırasında tahrip olan yaklaşık 1.5 metre yüksekliğinde ve 1 metre genişliğindeki tuğla tonozlu kanalizasyon sisteminin de keşfedildiğini ifade etti. Bu sistemin 1930'lu yıllarda Huizler firması tarafından Kemeraltı'ndaki su baskınlarını gidermek amacıyla yapıldığını söyledi.
Belçika firmasının imtiyaz aldığı 49 yıl boyunca döşenen bazı borularda değişiklik yapılmadığına dikkat çeken DEÜ Öğretim Üyesi Tarihçi Dr. Erkan Serçe, şirketin içme suyu hizmetini doğrudan abonelere ulaştırdığını ve belirli bölgelerde genel çeşmeler kurarak bölgeye su verdiğini belirtti. 1944 yılında şirketin satın alınarak su dağıtımının İzmir Belediyesi'nin denetimine geçtiğini ifade eden Serçe, buradan anlaşıldığı üzere 80 yıldır belediyenin devraldığı şirketin döşediği bazı borularda değişiklik yapılmadığını vurguladı.
Ayrıca, yapılan kazılarda Osmanlıca yazılar içeren döküm kapaklara da ulaşıldı. Prof. Dr. Ersoy, bu kapakların İzmir'de 1924 yılında İzmir Belediyesi'ne verilen telefon işletme ayrıcalığına dair olduğunu belirterek, bu ayrıcalığın 30 yıl süreyle İzmir, Karşıyaka, Bornova, Buca ve Balçova bölgelerine otomatik sistem santrallerle hizmet götürmeyi içerdiğini söyledi.
*
*
*
*
