Uygurlar Endişeli: Çin'in Türkiye'ye Milyar Dolarlık Yatırımı İade Korkusu Yaratıyor
Uygurlar Endişeli
Editor1
Uygurlar Endişeli: Çin'in Türkiye'ye Milyar Dolarlık Yatırımı İade Korkusu Yaratıyor
ŞEHİTLER ÖLMEZ / TÜRKİYE
Çin'in otomobil devi BYD'nin Türkiye'de milyar dolarlık bir fabrika kurma kararı, iki ülke arasındaki ilişkilerde önemli bir dönüm noktası olarak görülüyor. Ancak bu gelişme, Türkiye'deki Uygurlar arasında derin endişelere yol açtı. Ankara'nın Uygurlar’a verdiği destek nedeniyle, bu yeni yatırımın Uygurlar için olumsuz sonuçlar doğurabileceği düşünülüyor.
Büyük Yatırım, Büyük Endişe
Çin'in önde gelen elektrikli araç üreticisi BYD'nin Türkiye'de kuracağı fabrika, iki ülke arasındaki ekonomik bağları güçlendirirken, Uygur Türklerinin geleceği hakkında ciddi endişelere neden oldu. Milyar dolarlık yatırım, Türkiye'nin Çin'e yaklaşımı ve Uygur meselesindeki duruşu açısından kritik bir değişim olarak değerlendiriliyor.
İki ülke, hem ekonomik hem de diplomatik alanda daha fazla ortak zemin bulmaya başladı. Temmuz ayında imzalanan anlaşma ile BYD, Türkiye'de yılda 150 bin araç üretecek bir fabrika kuracak. İstanbul Gedik Üniversitesi Asya Pasifik Bölümü Başkanı Sibel Karabel, bu anlaşmanın Türkiye-Çin ilişkilerinde önemli bir dönüm noktası olduğunu belirterek, “Anlaşma, Türkiye'nin aleyhine olan ticaret dengesizliğini azaltma potansiyeline sahip” dedi.
Karabel, “Çin için de önemli çünkü Türkiye'nin Avrupa Birliği ile gümrük birliğinde olması nedeniyle burada üretilen ürünler gümrük vergisinden muaf olacak” diye ekledi. Uzmanlar, planlanan fabrikanın Pekin için AB'nin Çin araçlarına yeni gümrük vergilerinden kaçınmanın bir yolu olduğunu belirtiyor.
Uygurlar İçin Artan Riskler
Bu ekonomik yakınlaşma, Türkiye'deki Uygurlar için endişe verici bir durumu da beraberinde getiriyor. Pekin'in Türkiye'deki milyar dolarlık yatırımının, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın son Çin ziyareti sırasında yapılan bir anlaşmanın parçası olabileceği düşünülüyor. Marmara Üniversitesi’nden Çağdaş Üngör, “Çin tarafının bu iade anlaşmasının onaylanması için baskı yaptığı, Türkiye'deki Uygurların, en azından bir kısmının, Çin'de yargılanmak üzere Çin'e iade edilmesini istedikleri gibi söylentiler var” dedi.
Çin'in Türkiye'yi, yüksek siyasi riskli bir ülke olarak algılaması nedeniyle yatırım yapmaktan kaçındığı biliniyordu. Ancak bu durum değişiyor ve Uygurlar, Türkiye'nin kendilerine sırt çevirmesinden endişe ediyor. Ankara, Pekin'in Müslüman Uygur azınlığa yönelik baskılarını eleştiriyor ve birçok kişiye sığınma hakkı tanıyor.
Diplomatik Ortak Zemin
Çin'in bir NATO üyesi olan Türkiye'ye yönelmesinin, Pekin'in özellikle ABD ile artan küresel nüfuz rekabeti nedeniyle olduğu öne sürülüyor. Uzmanlar, Ankara ve Pekin'in, İsrail'in Hamas'a karşı yürüttüğü savaşa yönelik eleştiriler dahil giderek artan bir diplomatik ortak zemin bulduğunu belirtiyor. Üngör, “Çin’in Türkiye için batılı ülkelerden çok daha iyi bir ortak olduğu konular var” diyerek, Gazze meselesinde Türkiye ve Çin'in aynı fikirde olduğunu belirtti.
Ankara, Pekin'in geçen ay Filistinli liderleri ağırlamasını memnuniyetle karşıladı. İsrail'in Gazze’deki savaşı devam ederken, gözlemciler Ankara ile Pekin arasındaki ortak zeminin artacağını öngörüyor. Bu durum, Türkiye'deki Uygurlar için daha da karmaşık bir hale geliyor ve Çin'e iade edilme korkusunu artırıyor.
