AİHM, Türkiye’den 5 Bin FETÖ Davası İçin Savunma Talep Etti
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Türkiye’ye gönderdiği yeni bildirimiyle 5 bin FETÖ hükümlüsüne ait başvurular için savunma talep etti. AİHM kararlarının uluslararası hukuk açısından yansımaları ve Türkiye’nin sorumlulukları değerlendiriliyor.
Editor1
AİHM, Türkiye’den 5 Bin FETÖ Davası İçin Savunma Talep Etti
YEREL GÜNDEM / STRASBOURG – ANKARA
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 15 Temmuz 2016 darbe girişimi sonrası açılan FETÖ davalarına ilişkin incelemelerini sürdürüyor. Mahkeme, geçtiğimiz günlerde Türkiye’ye yeni bir bildirimde bulunarak, bin kişilik başvuru listesini daha savunma için iletti. Böylece AİHM tarafından şimdiye kadar incelenmek üzere Türk hükümetine bildirilen toplam başvuru sayısı 5 bine ulaştı.
Savunma için 6 Aylık Süre Tanındı
22 Mayıs 2025 tarihli bildirim kapsamında, Türkiye'den bu davalarda uygulanan hukuk süreçlerine ilişkin detaylı bir yanıt talep edildi. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 7. maddesi uyarınca, davacıların “suçun kanuni unsurlarının yeterince açık tanımlanmadığı” iddiası dosyaların temelini oluşturuyor.
Türk Adalet Bakanlığı’nın, AİHM’ye gönderilecek resmi savunmayı hazırlamak için 6 aylık süresi bulunuyor.
AİHM’den Yalçınkaya Kararı Emsal Niteliğinde
Mahkemenin FETÖ davalarına ilişkin ilk dikkat çeken kararı 26 Eylül 2023’te Yüksel Yalçınkaya davasında verilmişti. Kararda, ByLock uygulamasının kullanımı, Bank Asya’daki hesap hareketliliği ve çeşitli dernek üyelikleri gibi unsurların terör örgütü üyeliği için yeterli delil oluşturmadığı sonucuna varılmıştı. AİHM, bu kararın yaklaşık 100 bin kişinin durumunu etkileyebilecek nitelikte olduğunu belirtmişti.
AİHM Kararlarının Etkisi Genişliyor
Yalçınkaya kararının ardından, bugüne kadar toplam 3 bin 208 kişinin davası AİHM’de sonuçlandı ve bireylerin haklarının ihlal edildiğine hükmedildi. Bu kişiler arasında 1.201 eski hâkim ve savcının da yer aldığı açıklandı. Türkiye, bu kararlar doğrultusunda başvuruculara yaklaşık 13,9 milyon avro tazminat ödedi.
Tartışmalı Deliller Yeniden Değerlendiriliyor
AİHM’nin gündeminde yer alan başvurularda, Türkiye’de FETÖ üyeliği ile ilişkilendirilen bazı delillerin – örneğin ByLock mesajlaşma uygulamasının kullanımı, Bank Asya işlemleri, F-serisi 1 dolar bulundurulması ve belirli kurumlara üyelik – uluslararası hukuk standartları çerçevesinde değerlendirilmesi isteniyor. Bu durum, Türk yargısının uygulamaları ile uluslararası normlar arasındaki yaklaşım farkını gözler önüne seriyor.
Türkiye İçin Hukuki ve Diplomatik Bir Dönemeç
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin bu yöndeki kararları, Türkiye ile Avrupa Konseyi arasındaki ilişkiler açısından da önem arz ediyor. Özellikle insan hakları hukuku açısından içtihat oluşturabilecek nitelikteki bu davalar, önümüzdeki süreçte Türkiye yargısı ile uluslararası yargı organları arasında daha geniş kapsamlı bir diyalogun zemini olabilir.
Türkiye, AİHM kararlarını uygulama konusunda Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin denetimi altında bulunuyor. Dolayısıyla bu dosyaların seyri, hem iç hukuk reformları hem de insan hakları alanındaki yükümlülükler bağlamında dikkatle izleniyor.
