5 yaşındaki çocuk, gün içinde yaşadıklarını anlatabilmeli
Erken çocukluk döneminde dil gelişiminin önemi artıyor. Uzman Dil ve Konuşma Terapisti Anuş Tahmincioğlu, 2 yaşına gelen bir çocuğun hâlâ kelime öbekleri kuramamasının gelişimsel dil bozukluğuna işaret edebileceğini vurguluyor. Erken müdahale, öğrenme ve sosyal becerilerin geleceği için kritik.
Editor1
5 yaşındaki çocuk, gün içinde yaşadıklarını anlatabilmeli
BİLGE DOKTOR / TÜRKİYE
Dil gelişiminde ilk yıllar kritik öneme sahip
Uzmanlar, çocukların dil ve konuşma gelişiminde erken yaşların büyük önem taşıdığına dikkat çekiyor. Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Uzman Dil ve Konuşma Terapisti Anuş Tahmincioğlu, 2 yaşına gelmiş bir çocuğun hâlâ kelime öbekleri kuramıyor olmasının gelişimsel bir dil gecikmesine işaret edebileceğini vurguluyor. Tahmincioğlu, bu tür gecikmelerin çocukların hem akademik başarılarını hem de sosyal ilişkilerini olumsuz etkileyebileceğini belirtiyor.
Gecikme 2 yaşta fark edilebilir, 4-5 yaşta barizleşir
İlk anlamlı kelimelerin genellikle 12. ay civarında çıktığını, 18. ayda ise kelime dağarcığının hızla geliştiğini belirten Tahmincioğlu, 2 yaşında çocukların ortalama 50-60 kelime bilmesi ve sözcük öbekleri kurabilmesi gerektiğini söylüyor. 3 yaşında ise cümle kurabilen çocukların, 4-5 yaşına geldiklerinde karmaşık olayları detaylı şekilde anlatabilmesi bekleniyor. Bu seviyelere ulaşamayan çocuklarda dil gecikmesi veya gelişimsel dil bozukluğu olabileceğine dikkat çekiliyor.
Sınırlı kelime dağarcığı ve kısa cümleler bir işaret olabilir
Tahmincioğlu, çocukların somut ifadelerle konuşmaya devam etmeleri, bağlaçları yeterince kullanamamaları, sohbet başlatmakta ve sürdürebilmekte zorlanmaları gibi durumların da dilin pragmatik ve semantik yapılarındaki sorunlara işaret edebileceğini belirtiyor. Bu tür belirtiler, özellikle okul öncesi dönemde dikkatle gözlemlenmeli.
Dijital ekranlar dil gelişimini olumsuz etkiliyor
Son yıllarda yapılan araştırmalara göre, çocukların dijital ekranlara uzun süre maruz kalmasının dil gelişimini olumsuz etkilediği ortaya konmuş durumda. Özellikle 2 yaşın altındaki çocuklarda günde 2 saatten fazla televizyon, tablet ya da telefon kullanımı, dil gelişiminde belirgin gerilemelere neden olabiliyor. Uzmanlara göre çocukların yaşıtlarıyla oyun oynayarak ve yüz yüze iletişim kurarak zaman geçirmesi, dil gelişimi açısından en sağlıklı yöntem.
Artikülasyon ve fonolojik bozukluklar da dikkatle izlenmeli
Anuş Tahmincioğlu, konuşma bozuklukları arasında yer alan artikülasyon bozukluğunun, çocukların sesleri doğru çıkaramamasıyla kendini gösterebileceğini belirtiyor. Örneğin 'r' sesini 'v' ya da 'y' ile değiştirmek, ya da tamamen atlamak bu duruma örnek. Eğer çocuk 6 yaşına gelmişse ve hâlâ bazı sesleri doğru çıkaramıyorsa, bu durum ileride okuma yazma problemlerine de yol açabiliyor. Fonolojik bozukluklarda ise seslerin yer değiştirmesi, eklenmesi veya çıkarılması gibi sorunlar gözleniyor.
Yetişkinlerde edinilmiş bozukluklar farklılık gösteriyor
Dil ve konuşma bozukluklarının yalnızca çocuklarla sınırlı olmadığını, yetişkinlerde de örneğin inme veya kafa travmasına bağlı afazi gibi edinilmiş bozuklukların ortaya çıkabileceğini belirten Tahmincioğlu, doğru tanı ve terapi süreçleriyle bu bireylerin de iletişim becerilerinin geliştirilebileceğini ifade ediyor.
Erken müdahale başarının anahtarı
Tüm bu sorunların erken fark edilip zamanında müdahale edilmesinin, hem çocuklarda hem de yetişkinlerde dil ve iletişim becerilerinin sağlıklı şekilde gelişmesini desteklediği vurgulanıyor. Tahmincioğlu’na göre, çocuğun dili yaşıtlarına göre gerideyse, iletişim kurmakta zorlanıyorsa ya da konuşması anlaşılmıyorsa mutlaka bir dil ve konuşma terapistine başvurulmalı.
