Yaman Akdeniz’den 10. Yargı Paketi’ne eleştiri: İfade özgürlüğü açısından büyük bir geri adım
10. Yargı Paketi’ndeki içerik çıkarma düzenlemesi, Prof. Dr. Yaman Akdeniz tarafından “ifade özgürlüğü açısından geri adım” olarak değerlendirildi. Anayasa Mahkemesi’nin iptal ettiği maddelerin benzer şekilde geri getirilmesi tepki topladı.
Editor1
Yaman Akdeniz’den 10. Yargı Paketi’ne eleştiri: İfade özgürlüğü açısından büyük bir geri adım
YEREL GÜNDEM / ANKARA
İptal edilen 9. madde yeniden getirildi, yetkiler daha da genişletildi
-
Yargı Paketi kapsamında Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunulan yeni düzenlemeler, daha önce Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen içerik çıkarma maddesini yeniden gündeme taşıdı. İnternet yayınlarına yönelik müdahaleleri kapsayan ve 5651 sayılı Kanun’da yer alan 9. madde, Anayasa Mahkemesi’nin Ekim 2023’teki iptaline rağmen benzer ifadelerle tekrar düzenlendi.
Bu gelişmeyi değerlendiren Bilgi Üniversitesi Öğretim Üyesi ve ifade özgürlüğü alanında çalışan Prof. Dr. Yaman Akdeniz, yeni teklifin “öncekinden bile daha sorunlu” olduğunu belirterek, “Temel hak ve özgürlükler açısından büyük bir geri adım” dedi.
Yetki genişletildi, denetim zayıf kaldı
Yeni düzenlemeyle birlikte Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) Başkanı’na içerik çıkarma yetkisi verilmesi dikkat çekiyor. Akdeniz, bu durumu Anayasa Mahkemesi’nin kararına açıkça aykırı olarak değerlendiriyor.
AYM daha önce verdiği iptal kararında, içerik çıkarma yetkisinin idari bir kurum tarafından değil, mahkemeler tarafından denetlenmesi gerektiğini vurgulamıştı. Ancak yeni düzenlemede BTK Başkanına bu yetki, herhangi bir yargı kararı olmaksızın verilmiş durumda.
Akdeniz, “Hakim onayı şartı getirilmemiş. Sadece tanımlar kısmında kelime oyunu yapılarak, içerik çıkarma işleminin ‘geri döndürülebilir’ olduğu belirtilmiş. Bu teknik değil, hukuki bir güvence gerektirir” dedi.
“İlk bakışta ihlal” ifadesi belirsizliğe yol açıyor
Teklifte dikkat çeken bir diğer detay ise hakimlerin içerik çıkarma kararı alabilmesi için “ayrıntılı bir inceleme yapılmasına gerek olmaksızın ihlalin ilk bakışta anlaşılabildiği haller” tanımına yer verilmesi.
Akdeniz, bu ifadeyi hukuki belirlilik ilkesine aykırı olarak nitelendirdi. “Bunun neye göre ve nasıl değerlendirileceği açıklanmamış. Bu da uygulamada keyfi kararların önünü açar” değerlendirmesinde bulundu.
İtiraz süreci yine sorunlu: Süre şartı yok, duruşma zorunlu değil
Anayasa Mahkemesi daha önceki iptal gerekçeleri arasında, sulh ceza hakimliklerinin içerik çıkarma kararlarına yapılan itirazları değerlendirmemesini de eleştirmişti. Ancak yeni düzenlemede bu sorun giderilmedi.
İtiraz merci yine sulh ceza hakimliği olarak belirlendi ve itirazın değerlendirilmesine ilişkin süre kısıtı konulmadı. Akdeniz, bu konuda “Duruşmalar hâlâ zorunlu değil. Yeni eklenen ‘gerekli görürse tarafları dinleyebilir’ ifadesi yeterli değil. Bu tür ciddi müdahalelerde duruşma zorunlu olmalı” dedi.
Bant daraltma da eklendi: Sosyal medya platformları için yeni baskı aracı
Yeni teklifle birlikte iptal edilen 9. maddeye daha önce yer almayan “bant daraltma” yaptırımı da eklendi. Bu düzenlemeye göre, içerik çıkarma kararlarının uygulanmaması halinde internet servis sağlayıcılarına bant daraltma cezası verilebilecek.
Akdeniz, “Bu madde sosyal medya platformlarının işleyişini doğrudan etkileyecek. Yalnızca içerik üreticileri değil, kullanıcılar da mağdur olacak. Bu sansürün kurumsallaşması anlamına gelir” yorumunda bulundu.
Aynı madde, aynı içerikle geri döndü
Yaman Akdeniz, teklifi “kozmetik kelime oyunlarıyla iptal kararının etrafından dolaşma çabası” olarak nitelendirdi. “Anayasa Mahkemesi’nin iptal gerekçeleri dikkate alınmadan, iptal edilen madde hemen hemen aynı şekilde geri getirildi. Bu hukuki açıdan ciddi bir sorun teşkil eder” ifadelerini kullandı.
Sonuç: Geri dönülmüş bir adım
-
Yargı Paketi’nde yer alan içerik çıkarma düzenlemesi, özellikle ifade özgürlüğü ve hukukun üstünlüğü ilkeleri açısından eleştiriliyor. Uzmanlara göre, Anayasa Mahkemesi kararları görmezden gelinerek, aynı yetkilerin tekrar ve daha geniş şekilde tanımlanması, dijital mecralarda baskı ortamını derinleştirecek.
Kaynak: Ceren Bayar / T24
