Rusya ile Azerbaycan Arasında Gerginlik: Dikkatli Olsunlar da Elleri Yanmasın
Rusya’da Azeri kardeşlerin ölümü sonrası Azerbaycan-Rusya hattında gerilim tırmandı; Bakü, sorumluların cezalandırılmasını isterken Moskova “elleri yanmasın” mesajı verdi.
Editor1
Rusya ile Azerbaycan Arasında Gerginlik: “Dikkatli Olsunlar da Elleri Yanmasın”
YEREL GÜNDEM / MOSKOVA
Rusya’nın Yekaterinburg kentinde haziran ayında iki Azerbaycan vatandaşının polis operasyonu sırasında ölmesi, Moskova ile Bakü arasında uzun süredir görülmemiş bir diplomatik krize yol açtı. Azerbaycan tarafı, olayla ilgili Rus yetkilileri sert bir dille uyarırken, Rusya ise karşılıklı ilişkileri bozacak adımlardan kaçınılması çağrısında bulundu.
İki Kardeşin Ölümü Krizi Tetikledi
Gerilimin fitilini ateşleyen olay, 27 Haziran’da Rus polisinin bir cinayet soruşturması kapsamında yaptığı operasyonda gözaltına alınan Ziyaddin ve Hüseyin Safarov kardeşlerin ölmesiyle başladı. Rus makamları kardeşlerden birinin kalp krizinden yaşamını yitirdiğini öne sürerken, Azerbaycan tarafı işkence ve darp izlerine işaret ederek bu açıklamaları yalanladı.
Bakü, Rusya’dan olayın tüm yönleriyle aydınlatılmasını, sorumluların cezalandırılmasını ve adaletin sağlanmasını istedi. Rus Büyükelçi 2 Temmuz’da Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı’na çağrılarak protesto notası iletildi.
Gözaltılar ve Baskınlar Karşılıklı Gerilimi Tırmandırdı
Azerbaycan, Safarov kardeşlerin ölümünden hemen sonra Bakü’de faaliyet gösteren bazı Rus medya mensuplarını ve 15 Rus vatandaşını uyuşturucu ve siber suçlar iddiasıyla tutukladı. Ayrıca Rusya’nın Bakü’deki “Rus Evi” adlı kültürel oluşumunu da casusluk gerekçesiyle kapattı.
Buna karşılık Moskova, “belirli güçlerin iki ülkenin dostluğunu sabote etmeye çalıştığını” ileri sürerek Azerbaycan’a sükûnet çağrısı yaptı. Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zakharova, “Dikkatli olsunlar da elleri yanmasın. İki halk arasındaki dostluk bizim için çok kıymetli,” diyerek üstü kapalı bir uyarıda bulundu.
Güney Kafkasya’da Dengeler Değişiyor
Uzmanlar, Bakü’nün bu kadar güçlü tepki göstermesinin arkasında, Azerbaycan’ın bölgede artan jeopolitik etkisi olduğunu savunuyor. 2020’de Ermenistan karşısında elde edilen zaferle bölgedeki liderliğini güçlendiren Azerbaycan, Rusya’nın Ukrayna savaşı nedeniyle yaşadığı zayıflamayı da fırsata çevirdi.
Carnegie Berlin’den Zaur Şiriyev, “Azerbaycan artık Rusya’nın Güney Kafkaslar’daki tavrını pasif bir şekilde kabul etmeyeceğini söylüyor,” yorumunda bulunurken, Moskova’nın ise yaptırımlardan dolayı Bakü ile ilişkileri bozmaktan çekindiği ifade ediliyor.
Daha Önce de Benzer Vakalar
Rusya’daki Azeri diasporasının 2021’de de benzer bir olaya tepki verdiği, ancak dönemin Azerbaycan yönetiminin sessiz kaldığı hatırlatılıyor. Bu kez kamuoyunun baskısı ve değişen güç dengesi nedeniyle Bakü’nün Moskova karşısında daha dik durduğu kaydediliyor.
Yekaterinburg’daki operasyonun ardından Rus yetkililerin açıkladığı kalp krizi gerekçesi, Azerbaycan Adli Tıp yetkililerinin raporlarıyla çelişti. Olay, Bakü’de Rusya’ya karşı öfkenin büyümesine yol açarken, Kremlin’in yeni bir müttefik kriziyle karşı karşıya kaldığı değerlendiriliyor.
İttifaklar Zayıflıyor mu?
Putin’in 2022’de Ukrayna’yı işgali öncesinde Aliyev’le imzaladığı “stratejik ortaklık” anlaşmasına rağmen, iki ülke arasındaki gerçek dostluğun sınırlı olduğu vurgulanıyor. Bakü’nün, Dağlık Karabağ sürecinde Rusya’nın rolüne dair rahatsızlığı, Moskova’nın Ermenistan üzerindeki nüfuzunu güçlendirmesinden de endişe ettiği ifade ediliyor.
Carnegie Center uzmanlarından Kiril Krivoşev, “Azerbaycan için Rusya ile mesafeyi açmak Batı nezdinde kendi otoriter uygulamalarını perdeleme fırsatı da sağlıyor,” yorumunu yaptı.
Her ne kadar iki ülke halen diplomatik kanalları açık tutsa da, gelinen noktada Moskova ve Bakü arasında yeni bir soğuk dönemin başladığına dair işaretler dikkat çekiyor.
Etiketler:
#Rusya #Azerbaycan #Putin #Aliyev #diplomasi #kriz
