AİHM tutuklu BM hakimi Akay’ın başvurusunu haklı buldu

PARİS — 

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Türkiye’de 2016’daki darbe girişiminin ardından, “FETÖ üyesi” olduğu gerekçesiyle 7 yıl 6 ay hapse mahkum olan Uluslararası Ceza Mahkemesi hakimi emekli Büyükelçi Aydın Sefa Akay’ın 2017 yılında yaptığı başvuruyu karara bağladı.

Mahkeme, “Aydın Sefa Akay/Türkiye” davasında, Akay’ın yargılanmasının, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin (AİHS’in) özgürlük ve güvenlik hakkını düzenleyen 5’inci maddesi ile özel hayata ve konuta saygı hakkını düzenleyen 8. maddesini ihlal ettiğine oybirliğiyle hükmetti.

Mahkeme, Türkiye'nin Akay'a 21 bin Euro maddi tazminat, mahkeme masrafları için de 7 bin Euro olmak üzere toplam 28 bin Euro ödemesini kararlaştırdı.

AİHM, Birleşmiş Milletler yargıcının tutuklanması ve duruşma öncesi gözaltına alınmasının yanısıra; Türkiye'de 2016 askeri darbe girişimi sonrasında sahip olduğu diplomatik dokunulmazlığa rağmen evinde arama yapılmasının da hukuka uygun olmadığına karar verdi.

“Yerel mahkeme inandırıcı değil”

AİHM’in gerekçeli kararında, yerel mahkemenin “Akay'ın diplomatik dokunulmazlığına ilişkin uluslararası hukuk yorumu konusunda” ikna olmadığı, Akay’ın diplomatik dokunulmazlığının bulunmadığı şeklindeki yorumunun da “inandırıcı olmadığı” belirtildi.

Kararda, “Görünüşe göre bu kişi, şahsının ve özel evinin dokunulmazlığı da dahil olmak üzere tam bir diplomatik dokunulmazlığa sahiptir ve uluslararası hukuk uyarınca her türlü tacize veya gözaltına karşı korunması gerekirdi. Bu nedenle, tutuklanması, duruşma öncesi gözaltına alınması, evinde maruz bırakıldığı arama yasadışı eylemlerdir” denildi.

Akay’ın BM hakimi olması nedeniyle dokunulmazlığı olmasına rağmen evinin ve eşyalarının polis tarafından aranması ve duruşması öncesi tutukluluk koşulları ile yargılama süresinin uzunluğu yüzünden Türkiye’nin insan hakları ihlalinde bulunduğu da belirtildi.

260 bin Euro talep etmişti

Aydın Sefa Akay, BM hakimi olarak görev yapamadığı süre için 150 bin Euro’luk ücret kaybı ile; tutuklanarak özgürlüğünün kısıtlandığı ve itibarına zarar verildiği gerekçesiyle de 110 bin Euro olmak üzere, toplam 260 bin Euro’luk maddi tazminat talebinde bulunmuştu.

Ancak AİHM, Türkiye'nin Akay'a 21 bin Euro maddi tazminat, mahkeme masrafları için de 7 bin Euro ödemesini kararlaştırdı.

Emekli Büyükelçi Aydın Sefa Akay, Ruanda'da 1994'te yaşanan soykırımı araştıran BM yargıçlarından biriydi. Akay, 2021 yılında Bylock kullandığı için “FETÖ” üyesi olduğu iddialarını reddetmiş, “bu iletişim programını kullanan herkesin FETÖ üyesi olduğunun doğru bir yargı olmadığını” savunmuştu.

Uluslararası Ceza Mahkemesi, Akay’ın, diplomatik dokunulmazlığı nedeniyle derhal serbest bırakılmasını istemiş, ancak yerel makamlar bu talebi reddetmişti. Uluslararası Ceza Mahkemesi, bu aşamada Türkiye'yi, BM Güvenlik Konseyi'ne şikayet etmişti.

Akay halen, 2021’de kesinleşen 7 yıl 6 aylık cezası nedeniyle Rize cezaevinde yatıyor.

ARZU ÇAKIR / VOA