Erzincan’da Fırat Nehri'ne çok yakın altın madeninde 9 işçi toprak altında kaldı, dört kişi gözaltına alındı
Maden daha önce nasıl gündeme gelmişti?
Editor1
Erzincan’da Fırat Nehri'ne çok yakın altın madeninde 9 işçi toprak altında kaldı, dört kişi gözaltına alındı
Erzincan’ın İliç ilçesindeki Çöpler altın madeninde meydanan gelen toprak kaymasında, 9 çalışan toprak altında kaldı. İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, 400 kişi ile bölgede arama-kurtarma çalışması yürütüldüğünü bildirdi.
Açılan soruşturma kapsamında saha sorumlusunun da aralarında bulunduğu dört kişi gözaltına alındı.
İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, hacmi 10 milyon metreküp olarak hesaplanan kayan kütlenin saniyede 10 metre hızda hareket ettiğini söyledi.
Eski Başbakan Binali Yıldırım da bölgede gazetecilere açıklama yaptı ve kayma alanının 300 dönümlük bir alana yayıldığını aktardı.
Yıldırım, çalışmaların çok uzun sürebileceğini ima etti.
Binali Yıldırım, Fırat Nehri'ne siyanür sızabileceği iddialarına ilişki soruya, "Kimyasal ayrı bir yerde tutuluyor" yanıtı verdi.
Fırat Nehri’ne doğru kayan devasa toprak yığınının, siyanür ve sülfürik asit ile yıkanmış malzemelerden oluştuğuna yönelik açıklamalar yapılıyor.
Madenin nehre olan mesafesinin kuş uçuşu 300 metre olduğu kaydediliyor.
Söz konusu madene 2022 yılında siyanür sızıntısı nedeniyle en üst sınırdan çevreyi kirletme cezası kesilmişti.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı 14 Şubat'ta yaptığı açıklamada Fırat'ta bir kirlilik tespit edilmediğini duyurdu:
"Sabırlı ve Çöpler dereleri ve Fırat Nehri boyunca belirlenmiş noktalardan rutin olarak anlık numuneler alınmaya başlanmış ve takibi yapılmaktadır. Şu an için bir kirlilik tespit edilmemiştir."
Maden işletmesinin yüzde 80'inin sahibi olan Kanada merkezli SSR Madencilik şirketinin hisseleri, olayın ardından büyük düşüş yaşadı. New York ve Toronto Borsası'nda işlem gören SSR'ın hisseleri dün itibarıyla yüzde 50'den fazla değer kaybetti.
Hisse senetlerinin değer kaybı, şirketin piyasa değerinde 1.3 milyar dolarlık bir düşüşe neden oldu.
SSR şirketinin 13 Şubat'ta açıkladığı mali sonuçlara göre Çöpler Madeni 2023 yılında 221 bin onsa yakın altın üretimi gerçekleştirdi.
Twitter paylaşımının sonu
Anagold Madencilik'in 2010 yılı Aralık ayından itibaren altın üretimi yaptığı Çöpler Madeni'ndeki toprak kayması Salı günü 14.30 sıralarında yaşandı.
Toprak altında olduğu düşünülen en az 9 işçi için bine yakın kişi görevlendirildi.
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, 6 ambulans ve 2 UMKE ekibinin bölgede olduğunu duyurdu.
Milli Savunma Bakanlığı, 3'üncü Ordu Komutanlığı'na bağlı ekiplerin alanda çalışma yürüttüğünü kaydetti.
Maden alanında olay sırasında 700'e yakın çalışanın olduğu kaydediliyor.
"Bu bir cinayet çünkü bilerek yapıldı"
BBC Türkçe’ye konuşan Maden Mühendisleri Odası'nın eski başkanı Mehmet Torun, bu maden ocağıyla ilgili yıllardır pek çok uyarı yaptıklarını ancak dikkate alınmadığını belirtiyor:
“Erzincan'da aktif bir fay hattı üzerinde olan ve Fırat Nehri'ne kuş uçuşu 300 metre mesafede bulunan bir altın işletmesinin çok tehlikeli olduğunu söylemiştik."
“Bu felaket göz göre göre gerçekleşti. Bu bir cinayet çünkü bilerek yapıldı. Birileri para kazanacak diye bu ülkenin baştan aşağı zehirlenmesine izin verildi. İki yıl önce de siyanür sızıntısı olduğunda bir ceza kesildi ancak cezadan sonra şirket hemen iki kat kapasite artışına gitti."
"Korkunç bir çevre felaketi"
Torun, Fırat Nehri’ne doğru kayan devasa toprak yığınının, siyanür ve sülfürik asit ile yıkanmış malzemelerden oluştuğunu anlatıyor:
“Yıllardır o dağ patlatıldı, içinden altın çıkarıldı, üst üste yığıldı ve atıklar, aynı çöp dağı gibi bir kenara yığıldı. Şimdi siyanürle yıkanmış bu devasa kütle Fırat Nehri'ne doğru akıyor.
“Korkunç bir çevre felaketi. Binlerce yıldır Mezopotamya’yı sulayan nehri resmen zehirliyoruz. Sızıntı olmamasına inanmak isterim ama ne kadar güvenebiliriz bilemiyorum.”
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, akan malzemenin Fırat Nehri’ne ulaşmasını engellemek amacıyla Sabırlı Deresi’nin Fırat Nehri’ne ulaştığı yerdeki menfezlerin kapatıldığını söyledi.
BBC Türkçe’ye konuşan Çevre Mühendisleri Odası Başkanı Ahmet Dursun Kahraman ise “Sabırlı deresini kapattıklarına göre demek ki dereye, toprağa ve yeraltı sularına da bulaştı. Peki, bu alanın temizliği nasıl yapılacak? Orada tarım yapılıyor, sulama yapılıyor, vatandaşlar yeraltı kuyularını kullanıyor” diyor.
"Videoya göre ya madenin projesinde ya da uygulanmasında hata var"
BBC Türkçe'ye konuşan Maden Mühendisleri Odası Başkanı Ayhan Yüksel, "İlk bilgilere göre toprak ne yazık ki ocağın içine doğru kayıyor. Kaybolan kişilerin toprak altında kaldığını düşünüyoruz. Dokuz kişinin kaybolduğu söyleniyor ama biz artmasından korkuyoruz" dedi.
Yüksel, bölgeden paylaşılan videoya bakıldığında ya madenin projesinde ya da uygulanmasında bir hata olduğunu, bunun basit bir doğa olayıyla açıklanamayacağını söyledi:
"Bilim ve teknik yapılması gerekenleri çözmüştür ama bunun kâr hırsıyla uygulanmaması kabul edilemez.
"İnsan hayatına rağmen bir ekonomik faaliyet yapılmaz."
Kayan yığının içinde siyanür olduğunu aktaran Yüksel, bunun çevreye bir risk oluşturduğunu, bu riskin boyutlarını anlamak için çalışma yapılması gerektiğini aktardı ve "Umarım oradaki santrale veya havzaya gitmez" dedi.
Olayın yaşandığı yer Fırat Nehri'ne 350 metre uzaklıkta bulunuyor.
Çöpler Altın Madeni, Türkiye'deki en büyük altın madenleri arasında yer alıyor.
Anagold Madencilik’in internet sitesindeki bilgiye göre Çöpler Altın Madeni’ni bu şirket işletiyor.
Sitede, 2000 yılında kurulan şirketin Kanada merkezli SSR Madencilik ve Türkiye merkezli Lidya Madencilik şirketlerinin ortaklığında faaliyetlerine devam ettiği belirtiliyor.
Çöpler Altın Madeni’nin yüzde 80’i SSR Madencilik'e ve yüzde 20’si Lidya Madencilik’e ait.
Lidya Madencilik’in, Çalık Grubu ile Alacer Gold ile iş birliğinde 2010 yılında faaliyetlerine başladığı da şirketlerin sitesinde yer alan bir diğer bilgi.
Anagold Çöpler Altın Madeni’nden yapılan açıklamada, “yığın liç alanında” meydana gelen toprak kaymasından sonra bölgedeki çalışanlarla "ivedilikle" iletişime geçildiği, acil durum planının devreye sokulduğu ve kamu kurumlarına bilgi verildiği belirtildi.
Şirket, gerekli merciler ve kamuoyunu gelişmelerle ilgili bilgilendireceğini kaydetti.
Erzincan Valisi Hamza Aydoğdu da son gelişmeleri olay yerinde takip ediyor.
Vali Aydoğdu, İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar'ın uçakla Mısır’dan Türkiye’ye doğru hareket ettiğini söyledi.
CHP Genel Başkanı Özgür Özel, Genel Başkan Yardımcıları Deniz Yavuzyılmaz, Gamze Taşcıer ve milletvekilleri Mustafa Sarıgül, Müzeyyen Şevkin ve Parti Meclisi üyesi Baran Bozoğlu'dan oluşan heyetin bölgeye hareket ettiğini söyledi.
Olay yerine giden CHP Erzincan Milletvekili Sarıgül, “Bu madenle ilgili defalarca uyarılarımız oldu” dedi.
Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, olayla ilgili İliç Cumhuriyet Başsavcılığınca adli soruşturmanın başlatıldığını ve dört cumhuriyet savcısının görevlendirildiğini duyurdu.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, kazayı araştırmak için bölgeye üç başmüfettiş ve bir müfettiş gönderdiklerini açıkladı.
Maden Mühendisleri Odası Başkanı Ayhan Yüksel de bölgeye bir heyet göndereceklerini, bulgularını kamuoyuyla paylaşacaklarını söyledi.
Maden daha önce nasıl gündeme gelmişti?
Erzincan Valiliği Haziran 2022'de siyanür taşıyan boru hatlarında meydana gelen bir arıza nedeniyle 20 metreküplük bir sızıntı yaşandığını duyurmuştu. Bunun ardından şirketin faaliyetleri geçici süreliğine durdurulurken 16 milyon 441 bin TL ceza kesilmişti.
TMMOB bu madendeki kapasite artışı projesine verilen Çevre Etki Değerlendirmesi (ÇED) Raporu'nun iptal edilmesi için bir dava açmıştı.
TMMOB Genel Sekreteri Dersim Gül "Ortaya çıkan somut çevresel etkiler ve riskler göz önünde bulundurularak, bilimsel ve hukuksal açıdan birçok sorun barındıran ÇED olumlu kararının ve telafisi imkânsız zararlara neden olacağı açık olan kapasite artırımı işleminin acilen iptal edilmesi, durdurulması ve işletmenin kapatılması hayati öneme sahiptir" demişti.
Türk Tabipleri Birliği de konuyla ilgili bir açıklama yapmış, "Çöpler Altın Madeni İşletmesi acilen kapatılarak binlerce ton tehlikeli atığın, liç yığınlarının, pasa dağlarının bilimsel yöntemlerle zararsız hale getirilmesi gerek" ifadelerini kullanmıştı.
BBC TÜRKÇE
