Rusya-Ukrayna Savaşında Amerika, NATO, Avrupa ve Türkiye’nin İzlediği Stratejiler Üzerine Detaylı Analiz

Rusya-Ukrayna Savaşında Amerika, NATO, Avrupa ve Türkiye’nin İzlediği Stratejiler Üzerine Detaylı Analiz

YUSUF İNAN / YEREL GÜNDEM / TÜRKİYE

Rusya'nın 2022 yılının Şubat ayında Ukrayna'ya yönelik başlattığı tam ölçekli işgal, küresel jeopolitik dinamikleri köklü bir şekilde değiştirdi. Savaş, sadece Doğu Avrupa’daki dengeleri sarsmakla kalmadı, aynı zamanda Amerika Birleşik Devletleri, NATO, Avrupa Birliği ve Türkiye gibi önemli küresel aktörlerin dış politikalarını ve askeri stratejilerini yeniden şekillendirmeye zorladı. Her biri bu savaşta farklı, ancak birbirine bağlı stratejiler izliyor. Bu stratejilerin bölgesel güvenlik, küresel ittifaklar ve uluslararası düzenin geleceği açısından derin etkileri bulunuyor.

Amerika Birleşik Devletleri: Destek ve Gerilimi Tırmandırmama Denge Politikası

Amerika Birleşik Devletleri, Rusya-Ukrayna savaşına en merkezi müdahaleyi yapan ülkelerden biri. Washington, başından beri Ukrayna’ya askeri, ekonomik ve diplomatik destek verirken, doğrudan Rusya ile askeri çatışmaya girmemeye büyük özen gösteriyor. ABD’nin stratejisi, hem caydırıcı hem de sınırlı bir çerçevede çatışmanın büyümesini önlemeye yönelik.

1. Askeri Yardım ve Finansal Destek:
   ABD, Ukrayna’ya HIMARS roket sistemleri, insansız hava araçları ve hava savunma sistemleri de dahil olmak üzere ileri teknoloji silahlar sağlayarak ülkenin direniş kapasitesini artırdı. Lend-Lease Yasası ve diğer yardım paketleri çerçevesinde Ukrayna’ya on milyarlarca dolarlık askeri destek sağlandı. Bu yardımlar, Ukrayna’nın Rusya’ya karşı direnişinde hayati bir rol oynarken, Amerika'nın demokratik değerler çerçevesinde Avrupa'daki güvenliği desteklediğini gösteriyor.

2. Doğrudan Çatışmadan Kaçınma:
   ABD, Ukrayna'ya sağladığı desteğe rağmen, çatışmanın NATO ile Rusya arasında doğrudan bir savaşa dönüşmesini engellemeye çalışıyor. No-fly zone (uçuşa yasak bölge) uygulaması veya Amerikan askerlerinin Ukrayna'da konuşlandırılması gibi yüksek riskli adımlardan kaçınıyor. Bu, hem Ukrayna'nın savunmasına destek vermek hem de küresel çapta daha büyük bir savaşın önüne geçmek için hassas bir denge politikası olarak öne çıkıyor.

   
   

3. Ekonomik Yaptırımlar:
   ABD, Rusya’ya karşı sert ekonomik yaptırımlar uygulayarak, Moskova’nın savaş kabiliyetini zayıflatmayı amaçlıyor. Enerji sektörü, oligarklar ve finansal sistemlere yönelik bu yaptırımlar, Rusya’nın iç baskılarla karşı karşıya kalmasını sağlamayı hedefliyor. ABD, diplomatik olarak da Rusya’yı küresel arenada izole etmek için yoğun çaba harcıyor.

NATO: Doğu Kanadını Güçlendirme ve Birliği Pekiştirme

NATO, Rusya-Ukrayna savaşında bölgesel güvenlik açısından kritik bir role sahip. Savaş, ittifakın Doğu Avrupa’daki savunma gücünü önemli ölçüde artırmasına ve üyeler arasında birliği yeniden tesis etmesine yol açtı.

1. Doğu Kanadının Güçlendirilmesi:
   NATO, Polonya, Romanya ve Baltık ülkeleri gibi doğu kanadında bulunan üye ülkelere ek asker, savaş birimi ve hava savunma sistemleri konuşlandırdı. Bu konuşlanmalar, Rusya’nın Ukrayna dışında başka bölgelere genişleme riskine karşı caydırıcı bir unsur olarak işlev görüyor ve NATO’nun toplu savunma ilkesini (Madde 5) pekiştiriyor.

2. NATO'nun Genişlemesi:
   İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyeliği başvuruları, ittifakın genişlemesi açısından tarihi bir dönemeç oldu. Finlandiya’nın uzun sınırı, NATO'nun Rusya karşısındaki stratejik avantajını daha da güçlendiriyor. Bu gelişme, NATO’nun Kuzey Avrupa'daki etkisini artırarak Rusya’yı daha da izole ediyor.

3. Askeri Koordinasyon ve İstihbarat Paylaşımı:
   NATO, Ukrayna’ya yapılan askeri yardımları koordine ediyor, istihbarat paylaşımı ve lojistik destek sağlayarak Ukrayna’nın operasyonel kapasitesini artırıyor. Bu dolaylı destek, NATO’nun savaşa doğrudan müdahil olmadan Ukrayna’yı güçlendirmesine olanak tanıyor.

Avrupa: Birlik ve Farklı Çıkarlar Arasında Denge

Avrupa Birliği, Rusya-Ukrayna savaşının jeopolitik ve ekonomik sonuçlarını en yakından hisseden aktörlerden biri. Avrupa, Ukrayna’ya güçlü bir destek verirken, enerji bağımlılıkları ve siyasi çıkarlar arasında denge kurmak zorunda kaldı.

1. Enerji Bağımlılığı ve Ekonomik Yaptırımlar:
   Avrupa’nın Rusya’ya olan enerji bağımlılığı, savaşın başlangıcında önemli bir zorluk oluşturdu. Ancak savaş, Avrupa’yı Rus gazından bağımsızlaşmaya ve enerji politikalarını çeşitlendirmeye zorladı. Avrupa Birliği, yenilenebilir enerjiye geçişi hızlandırdı ve ABD gibi diğer kaynaklardan LNG ithalatını artırdı. Aynı zamanda, Rusya’ya yönelik kapsamlı yaptırımlara destek verdi. Ancak Macaristan gibi bazı ülkeler, enerji bağımlılıkları nedeniyle daha sert yaptırımlara karşı çıktılar.

2. Askeri ve İnsani Yardım:
   Almanya, Fransa ve Birleşik Krallık başta olmak üzere birçok Avrupa ülkesi Ukrayna’ya askeri ve insani yardım sağladı. Almanya’nın başlarda çekinceli duruşu yerini daha aktif bir askeri desteğe bırakırken, Avrupa ülkeleri de milyonlarca Ukraynalı mülteciyi kabul ederek Ukrayna’nın yanında yer aldı.

3. Diplomatik Çabalar ve İç Çatışmalar:
   Avrupa, savaşın diplomatik çözümü için yoğun çaba sarf etti. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Almanya Başbakanı Olaf Scholz, hem Ukrayna hem de Rusya ile müzakerelere devam etti. Ancak Avrupa, savaş sonrası barış ve diplomasi konusunda bölünmüş durumda. Doğu Avrupa ülkeleri daha sert bir Rusya politikasını savunurken, Batı Avrupa ülkeleri zaman zaman diplomasiye daha fazla vurgu yaptı.

Türkiye: Arabulucu ve Denge Oyuncusu

Türkiye, Rusya-Ukrayna savaşında hem NATO üyesi olarak hem de Rusya ile derin ekonomik ve güvenlik ilişkilerine sahip bir ülke olarak benzersiz bir konumda bulunuyor. Ankara, bu çatışmada arabulucu rolünü üstlenerek önemli diplomatik başarılara imza attı.

1. Diplomatik Arabuluculuk:
   Türkiye, savaşın başından itibaren taraflar arasında arabulucu olarak rol aldı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, hem Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy hem de Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile temaslarını sürdürdü. Türkiye’nin arabuluculuğu, özellikle Karadeniz Tahıl Girişimi gibi anlaşmaların sağlanmasında kritik rol oynadı.

2. Ukrayna'ya Askeri Yardım:
   Türkiye, Ukrayna’ya Bayraktar TB2 insansız hava araçları sağlayarak Ukrayna’nın direnişinde önemli bir askeri destek sağladı. Bu İHA'lar, asimetrik savaşta Ukrayna’ya önemli avantajlar kazandırdı ve Rus güçlerine karşı etkili bir şekilde kullanıldı.

3. Rusya ile Dengeli İlişkiler:
   Türkiye, Ukrayna’ya verdiği desteğe rağmen, Rusya ile doğrudan çatışmadan kaçınmaya özen gösterdi. Ankara, Batı’nın Rusya’ya uyguladığı yaptırımlara katılmadı ve Moskova ile ekonomik ilişkilerini sürdürdü. Türkiye’nin enerji ihtiyacının büyük bir kısmını Rusya’dan karşılaması ve Suriye’deki çıkarları, bu denge politikasını zorunlu kıldı. Ancak bu süreç, Türkiye'nin bölgesel liderlik iddiasını da pekiştirdi.

Sonuç: Rusya-Ukrayna Savaşının Jeopolitik Sonuçları

Rusya-Ukrayna savaşı, sadece Doğu Avrupa’daki dengeleri değiştirmekle kalmadı, aynı zamanda küresel güçlerin stratejik hizalanmalarını da yeniden şekillendirdi. ABD, Ukrayna’nın en büyük destekçisi olarak, Rusya’yı uluslararası alanda izole etmeye ve ekonomik olarak zayıflatmaya çalıştı. NATO, savaşla birlikte yeniden canlanarak Doğu Avrupa’daki güvenliği artırdı ve üyeleri arasındaki dayanışmayı pekiştirdi.

Avrupa, enerji bağımlılıklarını azaltmaya çalışırken Ukrayna’ya insani ve askeri destek verdi, ancak iç bölünmeler savaşın diplomatik çözümüne dair farklı yaklaşımların ortaya çıkmasına neden oldu. Türkiye ise, denge politikasıyla hem Ukrayna’ya destek verdi hem de Rusya ile ilişkilerini sürdüren önemli bir arabulucu aktör olarak konumlandı.

Bu stratejiler, savaş devam ettikçe evrim geçirecek ve küresel ittifaklar ile uluslararası düzenin geleceğini şekillendirmeye devam edecek. Bu savaşın sonucu, sadece Ukrayna ve Rusya için değil, Avrupa ve ötesindeki güç dengeleri açısından da kalıcı etkiler yaratacak.

www.yerelgundem.com