İlahiyatçıların Tarikat Eleştirileri: Türkiye'deki Din Anlayışı ve Yeni Yaklaşımlar
Tarık Çelenk, Türkiye’deki tarikat ve medreselerin dini anlayış üzerindeki etkilerini eleştirdi. İlahiyat fakültelerinin rolü, dini sorgulayan yeni nesil ve dinin ahlak-vicdan üzerindeki etkisi üzerine detaylı bir analiz sunan Çelenk, mevcut yapının dönüşüm ihtiyacına dikkat çekti.
Editor1
İlahiyatçıların Tarikat Eleştirileri: Türkiye'deki Din Anlayışı ve Yeni Yaklaşımlar
YEREL GÜNDEM / TÜRKİYE
Ekopolitik Düşünce Merkezi’nin kurucusu Tarık Çelenk, ilahiyat fakültelerinin din anlayışındaki eleştirileri ve tarikatlarla medreselerin dönüşümdeki rollerini değerlendirerek, Türkiye’deki dini yapının sosyolojik, felsefi ve teolojik yönlerini ele aldı. Çelenk’in açıklamaları, günümüz İslam anlayışına yönelik sorgulamaların arttığı bir dönemde dikkat çekici bir perspektif sunuyor.
Tarikat ve Medreselerin Sorgulanan Rolü
Tarık Çelenk’e göre, Türkiye’deki tarikat ve medreseler, geleneksel yapılarının getirdiği sınırlamalarla evrensel değerler karşısında yeterince etkili olamıyor. Çelenk, “Tarikatlar ve medreseler, dini siyasete ve ticarete alet ederek evrensel ahlak ve vicdan anlayışını göz ardı ediyor,” diyerek bu yapıları eleştirdi. Medreselerin, geçmişteki iktidar ilişkilerinden kaynaklanan doktriner sorunlarının, günümüzde hala etkili olduğunu belirtti.
Dini Sorgulayan Yeni Nesil
Türkiye’de genç kuşakların dini anlayışları sorgulama eğiliminde olduğunu belirten Çelenk, bu eğilimin sadece seküler kesimle sınırlı kalmadığını ifade etti. “Geleneksel dini yapıları sorgulayan gençler arasında, özellikle yurtdışında eğitim almış, modern dünya ile yüzleşmiş mütedeyyin bireyler ön plana çıkıyor,” dedi. Çelenk, bu neslin bir kısmının kurumsal dini terk ettiğini, kültürel ritüellerin bile pratikte unutulmaya başlandığını vurguladı.
İlahiyat Fakültelerinin Rolü
Çelenk, ilahiyat fakültelerinin, dini yapıların eleştirisinde daha sorgulayıcı ve gerçekçi bir tavır sergilediğini belirtti. Ancak, bu fakültelerin entelektüel derinlik konusunda eksiklikleri olduğunu ifade etti. Çelenk, “Felsefi ve tasavvufi derinliği olan aydınlarımızın sayısında düşüş var. Bugün ilahiyat fakülteleri, teolojik gelenekten gelen eleştirilerde eksik kalıyor,” dedi.
Dinin Ahlak ve Vicdan Üzerindeki Etkisi
Dinin siyasete alet edilmesinin toplumun ahlak ve vicdan anlayışını zayıflattığını belirten Çelenk, “Tasavvufun özündeki hermetik ve ezoterik geleneği reddetmek yerine, bu anlayışı tevhid ve nübüvvet perspektifinden kritik etmek gerekiyor,” dedi. Çelenk’e göre, ilahiyatçı aydınların görevi, çürümüşlüğe dikkat çekerek çözüm odaklı eleştiriler sunmaktır.
Sonuç: Eleştiri ve Yeniden İnşa
Çelenk, mevcut yapının hızlı değişimlere uyum sağlayamadığını, bu durumun toplumda görgü ve etik sorunlarını artırdığını ifade etti. “İlahiyatçı aydınlarımızın, dini sorgulayan yeni nesle cevap verebilmesi için daha derinlemesine bir analiz yapması gerekiyor. Eleştiri yaparken alternatif çözümler sunulmalı,” dedi.
