BÜŞRA CEBECİ

Anayasa Mahkemesi, 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin (KHK) iptali talebiyle yapılan başvuruyu karara bağladı. Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre düzenlemenin tümünün iptal talebini reddeden AYM, KHK’da yer alan bazı hükümlerin iptaline karar verdi. Anayasa Mahkemesi Eski Raportörü Osman Can, iptal kararlarını KARAR'a yorumladı.

Anayasa Mahkemesi (AYM), Anayasa’da yapılan değişikliklere uyum sağlaması amacıyla 2018’de yürürlüğe giren ve kısaca “Yetki Kanunu” olarak bilinen 703 sayılı KHK’nın iptali talebiyle, CHP tarafından yapılan başvuruyu karar bağladı.

İptal kararı verilen pek çok kararda “Mülga 91. madde uyarınca KHK ile düzenlenemeyecek yasak alanda kalmaktadır” ibaresi kullanıldı.

Zira kaldırılan 91. maddeye göre “Anayasa’nın ikinci kısmının birinci ve ikinci bölümlerinde yer alan temel haklar, kişi hakları ve ödevleri ile dördüncü bölümünde yer alan siyasi haklar ve ödevler kanun hükmünde kararnamelerle düzenlenemez” ibaresi yer alıyor.

‘TEMEL HAK VE ÖDEVLER KHK İLE DÜZENLENEMEZ’

KARAR’a konuşan Anayasa Mahkemesi Eski Raportörü Osman Can, 703 sayılı KHK ile yapılan düzenlemelerin bir kısmının tam da bu sebepten iptal edildiğine dikkat çekti. Can, “KHK ile düzenlenen bazı kararlar AYM tarafından iptal edilse de bu durum çıkarılacak kanunlarla aşılabilir ancak iptal kararları büsbütün anlamsız değil” diyor ve iptal kararlarının gerekçelerini şu şekilde açıklıyor:

Kanun Hükmünde Kararname ile temel haklar düzenlenemez, bu genel bir yasaktır. TRT Genel Müdürüne en yüksek devlet memuru aylık ve sözleşme ücreti ödenmesine ilişkin düzenlemenin iptalinin gerekçesi bu, çünkü Mali ve sosyal haklara ilişkin düzenlemeler, Anayasa'da yer alan "mülkiyet hakkına” ilişkindir ve bu konuda KHK ile düzenleme yapılamaz. Yani AYM, KHK düzenlemelerini siyasi hak ve ödevlerle ilişkili gördüğü için iptal ediyor. Bu iptal kararları çıkarılacak kanunlarla aşılabilir fakat bütünüyle anlamsız değil. Burada şuna dikkat etmek gerekiyor, şimdi AYM rektör atama şartlarında değişiklik öngören kuralı, kamu hizmetlerine girme hakkıyla ilişkili gördüğü için iptal ediyor. Bu şu demektir, bir kanun çıkarılacak ve kanun bu hususu düzenleyecek. Ama bu hususu düzenlerken AYM bunu kamu hizmetlerine girme hakkıyla ilişkili görmemiş olsaydı bunu KHK ile aşmak daha kolaydı. Ama AYM bunu kamu hizmetine girme hakkıyla ilişkilendirdiği için bu konu hakkında çıkarılacak bir kanun AYM önüne geldiği zaman AYM bunu temel haklar yönünden inceleyecek. Genel haklar söz konusu olduğunda yasa koyucunun takdir alanı daralıyor.

AYM tarafından iptal edilen bir diğer düzenleme de Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) başkanını süresinden önce değiştirme yetkisi.

Osman Can, AYM’nin aldığı bu iptal kararının gerekçesinin de yine rektör atama kararıyla benzer olduğunu, yani AYM’nin bu düzenlemeyi de kamu hizmetine girme hakkıyla ilişkilendirmesi sebebiyle iptal ettiğinin altını çizdi.

Subayların terfiye hak kazanabilmek için her rütbede beklenecek sürelerinin Cumhurbaşkanı tarafından uzatılabilmesi ve kısaltılabilmesine ilişkin düzenleme de AYM tarafından iptal edilen düzenlemelerden.

Bu iptal kararınınsa gerekçesi, bu düzenlemenin KHK çıkarma yetkisinin amaç ve kapsamı içinde değerlendirilmemesi olarak belirtildi.

Can, bu iptal kararının da çıkarılacak bir kanunla aşılabileceğini, AYM’nin de bunu bu şekilde öngördüğü için bu düzenlemeyi 12 ay sonra yürürlüğe girmek üzere iptal ettiğini belirtti.

KARAR